MARTINÔ, TẤM LÒNG VÀNG

"Ñeå bieåu döông Taám Loøng Vaøng naøy, naêm 1837, Ñöùc Greâ-goâ-ri-oâ XVI suy toân Ngaøi leân haøng Chaân phöôùc vaø ngaøy 06-05-1962, Ñöùc Gioan XXIII ghi teân vaøo soå caùc baäc hieån thaùnh".
Taám loøng Vaøng laø cuoán tieåu söû laøm soáng laïi cuoäc ñôøi moät tu só löøng danh ngöôøi da ñen thuoäc Doøng Ña Minh teân laø
Martin Porres.
Ñôøi soáng göông maãu cuûa Thaùnh nhaân thaät xöùng ñaùng vôùi danh hieäu Martin Baùc AÙi maø daân chuùng ñöông thôøi ñaõ daønh cho Ngaøi vaø ñöôïc Ñöùc Gioan XXIII nhaéc laïi trong baøi giaûng ngaøy toân phong hieån thaùnh.

Thaùnh nhaân theo con ñöôøng Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñaõ ñeà ra: ñoù laø
yeâu meán Thieân Chuùa heát loøng, heát linh hoàn, heát trí khoân vaø yeâu thöông anh em nhö chính mình. Thaät vaäy, Thaùnh Martin ñaõ yeâu meán noàng naøn vaø phuïc vuï thieát thöïc ñeán ñoä coù theå noùi Thaùnh Nhaân laø TAÁM LOØNG VAØNG, Thieân Chuùa ñaõ taëng ban cho nhaân loaïi.

Luoân lieân keát vôùi Chuùa Gieâsu Thaùnh Theå laø nguoàn maïch yeâu thöông, luoân gaén boù vôùi Chuùa Gieâsu treân Thaùnh Giaù laø baèng chöùng cuûa tình thöông, cuoäc ñôøi phuïc vuï trung tín vaø khieâm nhöôøng cuûa Thaùnh Martin ñaõ trôû neân nhö moät cuoán Thaùnh Kinh soáng ñoäng dieãn taû tình thöông cuûa Thieân Chuùa.

Taám Loøng Vaøng ñoù ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa aân thöôûng: "Haõy ñeán ñaây, hôõi nhöõng keû cha Toâi chuùc phuùc. Toâi ñau yeáu, anh em ñaõ vieáng thaêm. Toâi baûo thaät anh em: Ñieàu gì anh em laøm cho moät trong nhöõng anh em nhoû beù nhaát cuûa Toâi ñaây, laø anh em ñaõ laøm cho chính Toâi vaäy "(Mt 25,31-36). Ñeå bieåu döông Taám Loøng Vaøng naøy, naêm 1837, Ñöùc Greâ-goâ-ri-oâ XVI suy toân Ngaøi leân haøng Chaân phöôùc vaø ngaøy 06-05-1962, Ñöùc Gioan XXIII ghi teân vaøo soå caùc baäc hieån thaùnh.

Taïi Vieät Nam, ñeå goùp phaàn vaøo vieäc phoå bieán ñôøi soáng vaø göông maãu cuûa Thaùnh Martin, cha Giuse Nguyeãn Tri AÂn O.P. ñaõ bieân soaïn vaø cho xuaát baûn cuoán Taám Loøng Vaøng naêm 1962. Ñeå tieáp noái coâng trình, chuùng toâi taùi soaïn vaø boå tuùc theâm döïa theo cuoán Thaùnh Martin Porres cuûa cha Norbert Georges doøng Ñaminh. Mong raèng ñôøi soáng göông maãu cuûa Thaùnh Martin vaãn laø baøi hoïc boå ích cho chuùng  ta ngaøy nay.

Tu vieän Martino Hoá Nai

CHƯƠNG I

THUỞ ẤU THƠ

Thaønh phoá Lima, thuû ñoâ nöôùc Peâru (Nam Myõ) vaøo cuoái theá kyû XVI ñang bò ngöôøi Taây ban Nha ñoâ hoä. Ñaây laø moät thò traán qui tuï daân cö ñoâng ñuùc vaø dó nhieân cuõng coù nhieàu phaàn töû giang hoà, phieâu löu, maïo hieåm soáng traø troän.

Tình traïng kyø thò chuûng toäc vaø boùc loät laø moät teä naïn xaõ hoäi thôøi baáy giôø. Giôùi caàm quyeàn thöïc daân vaø caùc tay buoân chính trò lôïi duïng quyeàn haønh, ñoái xöû baát coâng vôùi nhöõng ngöôøi da ñen vaø thoå daân ñoàng thôøi cöôõng böùc hoï laøm nhöõng coâng vieäc naëng nhoïc.

Giöõa moät xaõ hoäi phaân chia giai caáp, kyø thò chuûng toäc aáy, ai ngôø laïi coù moái tình duyeân giöõa moät chaøng trai da traéng thuoäc haøng quí toäc vaø moät naøng da ñen trong taàng lôùp noâ leä môùi ñöôïc phoùng thích. Teân chaøng laø Gioan Porres, ngöôøi da traéng thuoäc doøng doõi Taây ban Nha, laø hieäp só binh ñoaøn Alcantara, coøn naøng laø Anna Velasquez, ngöôøi da ñen goác Panama.

Sau nhöõng cuoäc giao duyeân, ngaøy 09-12-1579, naøng Anna Velaùsquez cho ra ñôøi moät caäu beù coù nöôùc da gioáng heät mình, chaøng Gioan Porres laáy laøm buoàn raàu khoâng muoán nhìn nhaän ngöôøi con khaùc maøu da. Ñeán sau, khi coù theâm ngöôøi con gaùi laø Gioanna cuõng mang da maøu, chaøng lieàn ruoàng boû caû ba meï con, sau khi thueâ cho hoï moät caên nhaø luïp suïp ôû ñöôøng Thaùnh Linh ngoaïi oâ thuû ñoâ Lima.

Trong khi oâng Gioan Porres chaúng ñoaùi hoaøi gì ñeán con caùi, khinh deå vaø coi chuùng nhö keû laøm toån thöông ñeán ñòa vò, thanh danh cuûa doøng toäc, thì baø Anna laïi vui loøng nhaãn nhuïc trong chöùc vuï "laøm meï" vaø coá gaéng taàn taûo nuoâi naáng vaø daïy doã con caùi. Beù Martin ñöôïc röûa toäi taïi nhaø thôø Thaùnh Steâ-pha-noâ.

Sinh tröôûng trong caûnh gia ñình tuùng quaãn, cô cöïc nhö theá, ñoái vôùi nhöõng treû da ñen khaùc thöôøng laøm chuùng deã trôû thaønh baát maõn, soáng buoâng thaû, traùi laïi, caûnh ngheøo naøn ñoù laïi giuùp cho Martin sôùm hieåu cuoäc ñôøi vaø khinh cheâ thoùi ñôøi, ñeå chæ toân thôø moät Thieân Chuùa, vaø roäng loøng thöông giuùp nhöõng ngöôøi baàn cuøng. Ai ngôø ñöôïc raèng moät ñöùa treû da ñen thieáu cha laïi coù theå vöôn leân vaø tìm cho cuoäc ñôøi mình moät yù nghiaõ?  Vaäy maø caäu Martin ñaõ laøm ñöôïc ñieàu baát ngôø ñoù vaø laø ñieàu hoïa hieám trong lòch söû caùc Thaùnh...

CHƯƠNG II

CHIẾN SĨ BÁC ÁI TÍ HON

Ñeán tuoåi khoân, Martin Porres nhaän ra ñöôïc soá phaän bi thaûm cuûa nhöõng lôùp ngöôøi cuøng ñinh trong xaõ hoäi: ñoù laø nhöõng ngöôøi ngheøo ñoùi, côm khoâng coù aên; nhöõng ngöôøi beänh taät, thuoác khoâng coù uoáng... haàu nhö coù maët khaép nôi, khieán Martin ñoäng loøng traéc aån vaø mong muoán phaûâi laøm moät ñieàu gì ñoù cöùu giuùp. Nhöng laøm theá naøo ñeå coù theå giuùp ñôõ hoï ñöôïc?

Martin ñaõ taän duïng nhöõng laàn meï sai ñi mua ñoà laët vaët, giöõ laïi ít tieàn ñeå boá thí cho nhöõng ngöôøi maø caäu cho laø coøn khoán cöïc hôn gia ñình mình. Bieát ñöôïc, meï caäu khoù chòu vaø quôû maéng. Coù laàn töùc giaän quaù, baø ñaõ cho caäu nhöõng caùi taùt tai ñau ñieáng! Martin chæ cuùi ñaàu vaâng chòu vaø höùa khoâng daùm laáy tieàn cuûa meï nöõa. Vì caûnh ngheøo naøn quaãn baùch, luùc ban ñaàu, baø Anna cuõng laáy laøm tieác xoùt, nhöng sau naøy khi nghó laïi, nhaän ra ñöôïc taám loøng quaûng ñaïi cuûa con, baø ñoåi thaùi ñoä saün saøng hoã trôï con giuùp keû cô baàn, laøm moïi ngöôøi chung quanh ñeàu khen ngôïi, thaùn phuïc.

Caøng lôùn khoân, Martin caøng nhaän ñònh cuoäc ñôøi saâu saéc hôn. Khi leân baåy tuoåi, caäu ñaõ coù ñuû saùng suoát nhaän thaáy raèng: Lima laø moät thaønh phoá ñaày daãy nhöõng caûnh baát coâng, maâu thuaãn. Beân caïnh loái soáng xa hoa truïy laïc, laïi  coù nhöõng maûnh ñôøi ngheøo naøn cô cöïc.

May thay! Taïi Lima thôøi aáy coøn coù moät soá toâng ñoà nhieät thaønh daán thaân giuùp ñôøi, trong ñoù ngöôøi ta phaûi keå ñeán Ñöùc Giaùm Muïc Turiboâ, Thaùnh Rosa Lima thuoäc Doøng Ba Ña Minh, Thaùnh Gioan Maisan trôï só Doøng Ña Minh, caùc linh muïc Phanxicoâ Solanoâ, Pheâroâ Urraca v..v.. bao nhieâu göông saùng aáy taùc ñoäng saâu xa ñeán taâm hoàn Martin.

Khi leân taùm tuoåi, Martin coù dòp gaëp ñöôïc cha ruoät cuûa mình, nhöng xem ra oâng vaãn döûng döng khoâng muoán nhìn nhaän. Tuy raát buoàn nhöng caäu khoâng tuûi thaân, vaø bieát phoù thaùc cuoäc ñôøi trong tay Chuùa laø ngöôøi Cha nhaân laønh khoâng bao giôø boû rôi con caùi...

Nhieàu ngöôøi caûm meán vaø khen ngôïi Martin laø caäu beù hieàn haäu vaø quaûng ñaïi khaùc haún vôùi nhöõng ñöùa treû cuøng traïc tuoåi. Thaáy caäu bò ngöôøi cha haát huûi, hoï caøng toû loøng thöông meán caäu hôn, vaø caûm thoâng vôùi hoaøn caûnh cuûa baø Anna Velaùsquez.

Nhaän thaáy caùch soáng toát laønh cuûa meï con baø Anna vaø dö luaän khoâng maáy thuaän lôïi cho mình, oâng Gioan Porres bò löông taâm caén röùt. Sau ñoù ít laâu, oâng ñeán ñoùn Martin veà ôû vôùi mình taïi Santiago Gayaquil, vaø nhôø  moät vò linh muïc giuùp ñôõ daïy doã. Nhöng hai naêm sau, khi ñöôïc cöû laøm Thoáng ñoác thaønh phoá Panama, oâng thaáy khoâng theå ñem Martin theo, neân ñaõ giao laïi cho baø Anna, luùác aáy ñang soáng vôùi gia ñình moät ngöôøi Taây ban Nha ôû Lima.

 Laø ngöôøi meï hieàn laønh ñaïo ñöùc, baø Anna taàn taûo nuoâi döôõng vaø taïo ñieàu kieän cho con ñöôïc tieáp tuïc ñi hoïc. Phaàn Martin, sau khi trôû laïi Lima, vaãn coá gaéng mieät maøi hoïc taäp  vaø nuoâi chí höôùng daán thaân giuùp ñôøi.

CHƯƠNG III

TRÊN ĐƯỜNG SỰ NGHIỆP

Naêm leân 12 tuoåi, baø Anna lo laéng saép xeáp cho Martin theo hoïc ngheà thuoác vôùi y só Marceloâ. Caäu laáy laøm sung söôùng ñöôïc theo hoïc moät ngheà hôïp vôùi sôû thích cuûa mình. Hy voïng vôùi ngheà y taù trong tay, caäu seõ coù ñieàu kieän xaû thaân giuùp ñôøi. Vì vaäy, Martin noã löïc hoïc haønh, qua vieäc tìm hieåu caën keõ tính döôïc trong caùc loaøi thaûo moäc, nghieân cöùu y phaùp chöõa moïi thöù beänh töø vieäc nhoå raêng, giaûi phaãu... ñeán caû vieäc chöõa trò caùc chöùng beänh nan y vaø caùch cheá bieán caùc loaïi daàu thoa boùp.

Nhôø tính hieáu hoïc vaø naêng khieáu ngheà thuoác, Martin ñaõ nhanh choùng thaønh ñaït. Chaúng bao laâu, caäu ñöôïc ñi taäp söï trong caùc beänh vieän, traïi giam, hoaëc traïm xaù trong thaønh phoá Lima.

Töø khi vaøo ngheà, Martin toû ra laø moät nhaân vieân taän taâm, nhaõ nhaën. Caäu khoâng heà töø choái moät vieäc naøo, duø khoù khaên ñeán ñaâu, nhoïc nhaèn caùch maáy. Caäu laøm vieäc suoát ngaøy haàu nhö khoâng nghó gì ñeán baûn thaân. Tieàn baïc kieám ñöôïc, caäu ñem phaân phaùt heát cho ngöôøi ngheøo.

Vì quyeát taâm trôû thaønh moät y só chuyeân moân mong laøm ích cho nhieàu ngöôøi, Martin vöøa laøm vieäc vöøa nghieân cöùu ñeå naâng cao tay ngheà. Ñieåm ñaëc bieät laø caäu vöøa chöõa beänh vöøa caàu nguyeän. Thaät vaäy, khi chöõa trò beänh nhaân, Martin ñaõ troâng caäy ôn Chuùa hôn laø tin töôûng vaøo taøi naêngå cuûa mình. Ñaøng khaùc, maëc duø baän roän, Martin luoân bieát thaùnh hoùa coâng vieäc cho saùng danh Chuùa. Ban ngaøy taän duïng nhöõng giaây phuùt raûnh roãi vaø ban ñeâm bôùt giôø nguû caäu Martin caàu nguyeän vôùi Chuùa. Moät ñeâm kia, thaáy coù ñeøn saùng trong phoøng caäu, baøâ chuû nhaø toø moø nhìn qua loã khoùa, thaáy Martin ñang quyø khoùc nöùc nôû tröôùc aûnh Thaùnh giaù.

Vôùi taøi chöõa beänh ngaøy caøng chuaån xaùc ñi ñoâi vôùi lôøi caàu nguyeän cuûa Martin, nhieàu beänh nhaân ñaõ ñöôïc chöõa laønh. Uy tín ngheà nghieäp cuûa caäu ñoàn thoåi lan roäng, nhaát laø nôi daân ngheøo khoå, khieán töøng ñoaøn ngöôøi tìm ñeán xin giuùp ñôõ.

Martin khoâng heà choái töø moät beänh nhaân naøo, vaø cuõng khoâng bao giôø gaét goûng khi coù ai ñeán nhôø vaû, phieàn haø. Luùc naøo moâi mieäng caäu cuõng ñieåm moät nuï cöôøi thaät töôi. Vì vaäy, nhöõng beänh nhaân trong nhaø thöông cuõng nhö caùc tuø nhaân trong traïi giam ñeàu goïi caäåu laø "AÂn nhaân khaû aùi" cuûa mình.

Martin quaû laø moät thaày thuoác, chaúng nhöõng coù taøi coù ñöùc maø coøn soáng chaân thaønh khieâm toán. Noi göông Chuùa Cöùu Theá, caäu ñaõ coáng hieán tuoåi xuaân mình ñeå phuïc vuï  xaõ hoäi thöông ñau.

CHƯƠNG IV

ƠN GỌI ĐA MINH

Vôùi ngheà y taù trong tay, Martin coù dö ñieàu kieän ñeå tìm moät choã ñöùng vöõng chaéc trong xaõ hoäi vaø mau choùng trôû neân khaù giaû, nhöng caäu chaúng maøng tôùi cuûa caûi, ñiaï vò. Töø laâu, Martin caûm nhaän ñöôïc lôøi môøi goïi soáng ñôøi tu trì, vaø chæ khaùt khao ñöôïc hieán thaân phuïng söï Chuùa trong tu vieän.

Chính vì theá, ngöôøi ta thöôøng thaáy Martin ñeán nhaø thôø Ñöùc Meï Maân Coâi cuûa caùc cha Doøng Ña Minh, quyø tröôùc Thaùnh Theå vaø say söa caàu nguyeän. Sau moät thôøi gian suy nghó, caäu quyeát ñònh choïn ñôøi tu trì vaø ñeán goõ cöûa tu vieän xin nhaäp doøng Ñaminh.

Vôùi loøng khieâm toán, Martin chæ xin laøm ngöôøi lao coâng trong nhaø Doøng. cha Gioan Torenzana, beà treân Giaùm Tænh taïi Peâru, bieát tieáng nhaân ñöùc cuûa Martin, neân cho Caäu ñöôïc choïn nhö yù nguyeän. Töø ngaøy soáng ñôøi tu trì, Caäu chaêm chæ laøm nhöõng coâng vieäc taàm thöôøngå vaø vaát vaû trong nhaø doøng. Maëc daàu soáng aâm thaàm vaø chæ laøm nhöõng vieäc heøn keùm nhöng thöïc hieän vì ñöùc vaâng lôøi neân Martin tieán mau treân ñöôøng troïn laønh..., thaày caûm thaáy cuoäc ñôøi thaät yù nghóa.

Chín naêm sau, beà treân tu vieän nhaän thaáy loøng ñaïo ñöùc chín chaén nôi Martin, ñaõ khuyeán khích thaày  khaán doøng ñeå ñôøi daâng hieán coù giaù trò ñaày ñuû hôn.

Töø khi trôû thaønh tu só, Thaày Martin coá gaéng soáng hieàn haäu, nhaõ nhaën vaø khieâm toán hôn nöõa. Thaày luoân giöõ neùt maët vui töôi trong moïi coâng vieäc, duø laø nhöõng coâng vieäc taàm thöôøng, heøn keùm nhaát. Ñoái vôùi beänh nhaân, Thaày kieân nhaãn vaø taän tình chaêm soùc, nhöng cöông quyeát khoâng chieàu theo nhöõng yù thích laøm caûn trôû vieäc chöõa beänh. Vôùi kinh nghieäm haønh ngheà y só, Thaày Martin coù moät voán lieáng phong phuù veà taâm lyù beänh nhaân: ai xem ra ñau ñôùn Thaày ñeán an uûi, ai coù veû chaùn chöôøng Thaày ñeán khuyeân giaûi.

Vôùi tinh thaàn khieâm toán vaø bao dung, Thaày luoân muoán laøm ngöôøi phuïc dòch taàm thöôøng trong tu vieän, vaø khoâng muoán ai nhaéc ñeán mình bao giôø. Moät hoâm, coù tu só thaáy Thaày ñang giaët quaàn aùo, môùi noùi ñuøa raèng:

- Naøy Thaày Martin, toâi töôûng Thaày ñaùng giuùp vieäc ôû Toøa Giaùm Muïc Meã taây Cô hôn laø laøm vieäc taàm thöôøng ôû ñaây. Thaày nghó sao?

Mæm cöôøi, Thaày Martin tröng caâu Thaùnh Vònh 83 ñeå traû lôøi tu só:

- Toâi muoán ôû ñòa vò tieåu toát trong nhaø Doøng coøn hôn ôû vaøo vò trí sang troïng ngoaøi theá gian!

CHƯƠNG V

ĐỨC ĐỘ CỦA THÀY MARTIN

Hy sinh. - Thaày Martin laø ngöôøi raát quaûng ñaïi hy sinh. Moät laàn kia, tu vieän phaûi traû gaáp moät moùn nôï, maø khoâng tìm ñaâu ra tieàn, cha beà treân lo laéng vaø cuoái cuøng phaûi mieãn cöôõng ñem baùn moät vaøi baùu vaät cuûa tu vieän. Khi cha vöøa mang ra khoûi coång, thaáy Thaày Martin hoái haû chaïy theo vöøa thôû vöøa noùi:

- Thöa cha beà treân, nhôø ôn Chuùa con coù caùch traû ñöôïc nôï cho nhaø Doøng.

Beà treân quay nhìn Thaày, ngaïc nhieân hoûi:

- Con traû nôï baèng caùch naøo?

- Thöa cha, con chæ laø moät ngöôøi da ñen heøn moïn, chaúng laøm ñöôïc gì ñaùng giaù cho nhaø Doøng, xin cha beà treân cöù baùn con ñi, ñeå coù tieàn thanh toaùn nôï naàn. Bieát ñaâu, trong tay keû khaùc, tuy vaát vaû, con seõ trôû neân höõu ích hôn. Xin cha cöù nghe lôøi con.

Cha beà treân caûm kích tröôùc nghóa cöû queân mình cuûa Thaày Martin nhöng Ngaøi khoâng chaáp nhaän ñeà nghò ñoù, vaø aân caàn baûo Thaày trôû veà tu vieän laøm vieäc.

Haõm mình. - Thaày Martin öa thích haõm mình vaø thöïc haønh khoå cheá ñeán noãi khoâng maáy khi nghó ñeán chuyeän nghæ ngôi trong phoøng rieâng.

Thaày thöùc suoát ñeâm troâng coi ngöôøi ñau oám cho ñeán khi meät quaù thì chæ naèm treân chieác choõng nghæ moät chuùt. Moät ngaøy muøa ñoâng giaù laïnh, Thaày bò côn soát reùt haønh haï döõ doäi maø vaãn khoâng chòu nghæ vaø cuõng khoâng duøng tí thuoác naøo, laøm söùc khoeû keùm daàn. Caùc tu só ñi trình beà treân baét buoäc Thaày phaûi trôû veà phoøng naèm döôõng beänh. Vaâng lôøi, nhöng thay vì naèm treân giöôøng neäm eâm aám, Thaày chæ naèm treân giöôøng thoâ laïnh leõo. Coù ngöôøi laïi baù caùo vieäc ñoù cho cha beà treân, nhöng Ngaøi hieåu vieäc laøm cuûa Thaày Martin neân giaûi thích:

- Thaày Martin laø ngöôøi ñaïo ñöùc, tính Thaày öa hy sinh haõm mình nhö theá.

Daàu vaäy, beà treân vaãn ñeán ra leänh cho Thaày phaûi aên uoáng nguû nghæ nhö caùc tu só khaùc. Thaày khieâm toán traû lôøi:

-Thöa cha, chaúng leõ cha laïi ra leänh cho con phaûi naèm treân giöôøng neäm eâm aám, laø thöù maø tröôùc ñaây ngoaøi ñôøi con khoâng heà ñöôïc duøng?

Tuy theá Thaày cuõng vaâng lôøi naèm treân giöôøng neäm nhöng laïi tìm caùch khaùc haõm mình. cha beà treân khi hay bieát söï vieäc ñaõ ñeán nhaéc nhôû Thaày:

- Thaày vaâng lôøi toâi nhö theá aø?

Thaày Martin lieàn thöa:

- Thöa cha, beänh tình con ñaõ thuyeân giaûm nhieàu, con ñöôïc öu ñaõi nhö theá naøy laø ñuû laém roài. Con maëc quaàn aùo naèm treân giöôøng neäm eâm aám laø con ñaõ tuaân leänh cha. Phaän con chæ ñaùng theá thoâi!

Thanh baàn. - Soáng trong tu vieän, Thaày chæ duøng hai boä quaàn aùo ñaõ cuõ vaø vaù nhieàu maûnh, vì cho raèng, ngöôøi ñaõ hieán thaân cho Chuùa thì maëc quaàn aùo cuõ xaáu khoâng phaûi laø vaán ñeà...

Theo göông soáng khoù ngheøo cuûa Chuùa Gieâsu, Thaày chæ thích maëc quaàn aùo maø caùc tu só khaùc loaïi ra, boä naøo coøn môùi Thaày nhöôøng cho anh em khaùc. Giaøy deùp cuõng vaäy, neáu tu vieän phaùt cho ñoâi giaøy môùi, Thaày ñem cho ngöôøi khaùc xöû duïng cho ñeán khi cuõ moøn môùi laáy veà duøng. Coù moät tu só cho Thaày laøm nhö theá laø gaøn dôû neân hoûi:

- Sao Thaày laïi laøm ñieàu dôû hôi theá?

Martin traû lôøi:

- Duøng quaàn aùo cuõ, ñi giaøy moøn thì khoâng phaûi baän taâm gìn giöõ,  khoâng phaûi maát thôøi giôø giaët giuõ lau chuøi, vaø neáu coù thaát laïc cuõng chaúng tieác xoùt.

Phoøng rieâng cuûa Thaày cuõng toû roõ tinh thaàn ñôn giaûân vaø thanh baàn: khoâng baøn, khoâng gheá, chæ voûn veïn coù caùi giöôøng ñeå naèm nghæ khi moûi meät, vôùi töôïng Thaùnh Giaù, aûnh Ñöùc Meï vaø Thaùnh Ña Minh treo treân töôøng.

Tuy coù phoøng rieâng, nhöng Thaày Martin ít khi ôû ñoù. Thaày caàn cuø laøm vieäc suoát ngaøy, heát ôû trong kho quaàn aùo, laïi sang phoøng beänh nhaân hoaëc ra ngoaøi phoá giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ngheøo khoå.

Nhöõng ôn ñaëc bieät. - Moät thanh nieân Taây ban Nha teân laø Gioan Vasquez phuï vieäc cho Thaày Martin trong tu vieän. Moät ñeâm kia, caû thaønh phoá Lima bò ñoäng ñaát, nhaø cöûa rung chuyeån döõ doäi, anh choaøng thöùc daäy, sôï haõi chaïy ñeán phoøng Thaày Martin tìm choã truù aån. Sau khi goõ cöûa nhieàu laàn maø khoâng coù tieáng traû lôøi, anh ñaåy maïnh cöûa böôùc vaøo vaø thaáy moät caûnh töôïng kinh hoaøng: Thaày Martin naèm baát ñoäng, ñoâi maét ñôø ñaãn, hai tay giang roäng, trong phoøng röïc saùng nhö ban ngaøy. Anh ñeán gaàn vaø lay ñoäng Thaày nhöng khoâng thaáy phaûn öùng gì. Hoaûng sôï, Gioan Vasquez töôûng Thaày Martin ñaõ cheát, lieàn boû chaïy ñi trình baùo.

Moät ñeâm khaùc, Gioan Vasquez vöøa böôùc ñeán cöûa phoøng thaày Martin, thaáy Thaày quì lô löûng treân khoâng, hai tay giang roäng, ñoâi maét nhìn thaúng leân töôïng Thaùnh giaù, anh khieáp sôï boû chaïy ñi tìm Thaày Ferdinando Aragon phuï traùch phoøng khaùch vaø keå laïi cho Thaày nghe bieát chuyeän. Thaày naøy mæm cöôøi noùi:

- Anh ñöøng thaáy theá laøm laï, roài anh seõ coøn thaáy Thaày Martin ngaát trí nhieàu laàn nhö theá!

Moät hoâm Thaày Martin Cabezas voäi vaõ ñi tìm Thaày Martin ñeán giuùp cha Antonio d'Arco ñang haáp hoái. Khi vöøa ñeán cöûa phoøng, thaáy Thaày Martin ñang bay boång leân hoân töôïng Thaùnh giaù treo treân töôøng. Kinh ngaïc tröôùc vieäc laï naøy, thaày voäi ñi baùo tin cho hai cha Diego Borrionuevoâ vaø Esteban Marianoâ cuøng ñeán chöùng kieán.

Caùc ngaøi vöøa gaëp chöa kòp noùi gì, Thaày Martin ñaõ noùi ngay:

- Con ñaõ bieát vaø ñeán thaêm cha Antonioâ. Baây giôø xin môøi caùc cha cuøng ñeán giuùp ngaøi doïn mình cheát laønh vì ñaõ tôùi ngaøy giôø Chuùa goïi veà.

Moät ñeâm kia, ñang khi anh em ñoïc kinh chung trong nhaø thôø, boãng thaáy aùnh saùng töø baøn thôø phaùt ra chieáu thaúng vaøo maët Thaày Martin ñang khi ngaát trí. Thieân Chuùa ñaõ laøm vieäc laï naøy ñeå chöùng toû cho anh em trong nhaø bieát Thaày Martin ñaõ soáng ñeïp loøng Ngöôøi.

CHƯƠNG VI

SỐNG ƠN GỌI ĐA MINH

Nhö treân ñaõ noùi, sau 9 naêm soáng ôn goïi Doøng Ba ôû tu vieän, Thaày Martin ñaõ vaâng lôøi beà treân  khaán troïng trong Doøng Nhaát, ñeå cuoäc ñôøi daâng hieán cho Chuùa ñöôïc hoaøn haûo hôn. Thaày am hieåu raèng duø khoâng coù chöùc linh muïc, khoâng böôùc leân toøa giaûng nhöng vaãn coù theåí thi haønh ñaéc löïc vieäc toâng ñoà theo tinh thaàn Thaùnh Ña Minh khi chu toaøn caùc coâng vieäc trong tình yeâu Chuùa: nhö saên soùc beänh nhaân, doïn deïp phoøng nguû, giaët giuõ quaàn aùo vaø nhieàu coâng taùc khoâng teân trong tu vieän.

Martin cho raèng giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, beänh taät, vaø haáp hoái cuõng laø moät caùch thöùc giaûng thuyeát ñeå doïn ñöôøng cho caùc tu só coù chöùc linh muïc thi haønh taùc vuï. Töôûng cuõng neân löu yù raèng caû cuoäc ñôøi göông maãu cuûa Thaày, chính laø lôøi rao giaûng soáng ñoäng vaø tích cöïc coù söùc thuyeát phuïc caûm hoùa nhieàu taâm hoàn.

Cuõng nhö Thaùnh nöõ Catarina Sieâna, Thaày Martin ñöôïc ôn khoân ngoan cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ban, maëc daàu khoâng ñöôïc hoïc haønh nhieàu, vaãn coù theå hieåu ñöôïc nhöõng vaán ñeà Thaàn hoïc trong saùch giaùo lyù cuûa thaùnh Thomas.

Moât laàn kia, coù hai sinh vieân ñang tranh luaän vaán ñeà, xeùt theo quan ñieåm nhaân loaïi, thì giöõa yeáu tính vaø hieän höõu cuûa Thieân Chuùa ñieàu naøo hoaøn haûo hôn caû. Thaày Martin nghe ñöôïc cuoäc tranh luaän ñoù ñaõâ goùp yù:" Caùc Thaày haõy tìm ñoïc trong saùch Thaùnh Thomas xem ñaõ trình baøy vaán ñeà naøy theá naøo? Theo Thaùnh nhaân, xeùt theo quan ñieåm nhaân loaïi, thì söï hieän höõu hoaøn haûo nhaát vì noù noùi leân troïn veïn baûn tính cuûa Thieân Chuùa ". Hai sinh vieân thuaät laïi laäp luaän naøy cho cha Phanxicoâ laø Vieän tröôûng vaø cuõng laø giaùo sö thaàn hoïc. cha naøy nhaän ñònh: "Thaày Martin quaû laø thoâng thaùi, Thaày coù  ñöôïc kieán thöùc cuûa caùc Thaùnh ".

Laàn khaùc, trong moät cuoäc tranh luaän giöõa caùc giaùo sö  veà moät ñeà taøi thaàn hoïc, Thaày Martin ñaõ xin ñöôïc ñoùng goùp yù cuûa mình vôùi  nhöõng lyù leõ trích daãn trong boä saùch Toång luaän Thaàn hoïc.

Maëc duø Thaày Martin ñaõ laøm nhieàu vieäc laï noåi danh, nhöng ñöøng queân raèng chính Thaày laïi luoân xaùc tín raèng caàn phaûi chu toaøn nghieâm tuùc nhöõng coâng vieäc taàm thöôøng vaø nhoû beù trong tu vieän. Tu luaät vaø Hieán Phaùp Doøng Ña Minh ñaõ phaùc hoïa moät neáp soáng thaùnh thieän maø Thaày ñaõ heát loøng tuaân thuû nhôø ñoù Martin ñaõ ñaït ñöôïc söï troïn laønh nhö Thieân Chuùa muoán. Chính vì tuaân giöõ trung thaønh leà luaät, vaâng lôøi mau maén vaø laøm vieäc caàn cuø maø Thieân Chuùa ñaõ ban thöôûng cho Thaày thöïc hieän ñöôïc nhieàu vieäc laï.

Maëc duø caùc söû gia theá kyû 17 coâng nhaän caùc tu sóä Ña Minh taïi Nam Myõ ñeàu tuaân thuû leà luaät caùch nghieâm minh, nhöng khoâng phaûi taát caû ñeàu laø thaùnh. Coøn nôi thaày Martin, tuy coù nhieàu baèng chöùng baûo ñaûm veà ñôøi soáng kyû luaät, nhöng Thaày coøn chuù troïng trong vieäc thaùnh hoaù baûn thaân hôn nöõa. Vì theá, Thaày luoân taän duïng moïi cô hoäi thuaän tieän, ñeå loâi keùo anh em khaùc ñeán söï troïn laønh. Moät laàn, thaáy coù tu só laáy laøm phieàn muoän, vì phaûi maëc quaàn aùo vaûi thoâ khoâng ñöôïc ñeïp, thaày Martin luùc ñaàu nghó raèng thaày ñoù vì beänh taät neân phaûi duøng quaàân aùo loaïi vaûi naøy, nhöng sau môùi bieát chæ vì khoâng coøn vaûi toát. Thaày lieàn ñeán caùc cöûa haøng kieám baèng ñöôïc vaûi toát ñeå may cho thaøy ñoù vaø caùc tu só khaùc. Phaûi chaêng vieäc laøm cuûa thaày Martin nhö theá laø phoùng khoaùng? Laø quaù deã daõi? Thöa khoâng phaûi theá, bôûi vì chính thaày Martin thöôøng chæ maëc nhöõng quaàn aùo cuõ kyõ vaø chaép vaù.

Trong tu vieän, coù moät cha treû thích aên maëc chaûi chuoát khieán moät cha giaø raát laáy laøm khoù chòu. Tình côø, trong moät dòp cha treû naøy vaø Thaày Martin ñang ñi baùch boä vôùi nhau thì gaëp cha giaø. Ngaøi môùi leân tieáng hoûi:

 - Naøy Thaày Martin, Thaày nghó sao veà vieäc caùc cha treû thôøi nay thích aên maëc ñoûm daùng?

Thaày Martin traû lôøi:

- Thöa cha, phaûi chaêng ñoù cuõng laø daáu hieäu toát laønh cuûa Chuùa quan phoøng maø chuùng ta chöa theå hieåu heát, bieát ñaâu Ngaøi muoán noù ñeå sinh ích cho caùc linh hoàn. Theo con giaû nhö coù toäi nhaân raát  nhuùt nhaùt vaø yeáu ñuoái tình côø gaëp ñöôïc cha ñoù, bieát ñaâu tröôùc ñaây hoï raát coâ chaáp, nay coù thieän caûm vôùi ngaøi, muoán gaàn guõi vaø saün saøng xin bí tích hoaø giaûi. Chính qua chi tieát taàm thöôøng aáy maø aân suûng cuûa Chuùa laïi taùc ñoäng treân hoï. Coøn neáu nhö toäi nhaân ñoù gaëp moät cha aên maëc xueà xoaø, mang giaày cuõ kyõ, khuoân maët cau coù, loâng maøy trôïn ngöôïc gaàn gioáng nhö cha, thì chaéc laø khieáp haõi xa traùnh chaúng coøn nghó gì ñeán vieäc saùm hoái.

Thaày Martin coøn chöùng toû tình thöông ñaëc bieät ñoái vôùi caùc taäp sinh laø maàm non cuûa Doøng. Ngaøy kia, ñeán thaêm moät thaày taäp bò teâ baïi lieät giöôøng, Martin môùi hoûi:

- Em thaáy söùc khoeû trong mình theá naøo?

Thaày taäp lieàn ñaùp:

- Daï, em thaáy moãi luùc caøng yeáu ñi, chaéc giôø Chuùa goïi ñaõ gaàn. Xin thaày theâm lôøi caàu nguyeän. Thaày Martin noùi tieáp:

- Khoâng, em seõ khoâng cheát ñaâu. Em seõ ñöôïc khoeû laïi vaø coøn phaûi laøm nhieàu vieäc lôïi ích cho caùc linh hoàn. Lôøi traán an ñoù sau naøy ñaõ trôû thaønh söï thöïc.

Cha Thomas Rosaire coøn treû ñaõ noåi tieáng taøi gioûi vaø nhaân ñöùc, anh em trong doøng ñaët nhieàu trieån voïng ôû töông lai. Theá nhöng cha ñaõ meänh yeåu vì côn beänh traàm troïng, khieán moïi ngöôøi ñeàu thöông tieác. Ngöôøi ta ñaõ saép xeáp chöông trình mai taùng vaø chuaån bò ñöa cha vaøo nhaø thôø laàn cuoái. Trong khi tu vieän ñang nguyeän kinh thaàn vuï caàu cho ngöôøi qua ñôøi, Thaày Martin ñeán phoøng ñeå thi haøi, ñoùng cöûa laïi vaø aâm thaàm caàu khaån döôùi Töôïng Chòu Naïn, xin Chuùa thöông cöùu chöõa. Nguyeän xong, Martin tieán laïi gaàn thi haøi vaø noùi vaøo tai:

- Cha Thomas ôi.

Töùc thì, cha hoài sinh vaø baét ñaàu thôû laïi. Chöùng kieán pheùp laï, tu só Ferdinand Aragon laø thaày giöõ cöûa tu vieän ñaõ thoát leân:

- Taï ôn Chuùa Quyeàn Naêng ñaõ thöông cho keû cheát roài ñöôïc soáng laïi nhôø lôøi khaån caàu cuûa moät tu só thaùnh thieän.

Thaày Martin voäi ra khoûi phoøng vaø ñeán noùi vôùi caùc tu só trong cung nguyeän:

- Anh em haõy veà xem, cha Thomas ñaõ tænh laïi roài.

CHƯƠNG VII

CHA CỦA NGƯỜI CÙNG KHỐN

Thaày khoâng maõn nguyeän vôùi nhöõng thaønh quaû giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi chung quanh tu vieän, nhöng coøn ñoùn tieáp taát caû nhöõng ngöôøi beänh taät, ngheøo ñoùi, ñau khoå vaø toäi loãi khaép nôi. Ngaøi chaêm soùc ngöôøi naøy, an uûi ngöôøi kia. tu vieän Ñöùc Meï Maân Coâi khoâng coøn ñuû choã cho Thaày thöïc hieän vieäc baùc aùi. Loøng quaûng ñaïi thaùnh thieän cuûa Thaày Martin thoâi thuùc Ngaøi tìm ñeán nhöõng nôi ngoaøi thaønh phoá Lima nöõa.

OÂng Gioan Figueroâ, laø baïn thaân môøi Thaày ñeán thaêm vaø xin chöõa  beänh ñau cuoáng hoïng. Sau khi thaêm hoûi moät luùc, Thaày xin kieáu töø ra veà vaø noùi:

- Beänh cuûa anh theá naøo cuõng khoûi thoâi, toâi xin loãi vì coù vieäc phaûi ñi gaáp.

Tröôùc khi ra ñi, Thaày ñeå laïi treân baøn moät chai nöôùc maø khoâng noùi gì.

OÂng caàm chai nhaép moät nguïm nhoû vaø raát ngaïc nhieân vì thaáy khoûi beänh. Baáy giôø oâng môùi hieåu lyù do vieäc Thaày Martin voäi vaøng kieáu töø nhö theá laø ñeå traùnh  nhöõng lôøi khen ngôïi...

Ñöùa tôù gaùi cuûa oâng ñang maéc beänh naùm da maët, chöùng kieán vieäc laï treân, thöøa cô hoäi cuõng laáy nöôùc coøn laïi ñeå lau. Thaät laï luøng, coâ ñöôïc khoûi beänh töùc khaéc, nöôùc da laïi traéng mòn. Xem kyõ nöôùc coøn trong chai, ngöôøi ta thaáy ñoù chæ laø thöù nöôùc laõ bình thöôøng.

Moät ngöôøi da ñen bò veát thöông traàm troïng coù theå nguy ñeán tính maïng, ñöôïc Thaày Martin xöùc cho chuùt thuoác boät vaø baêng laïi, chæ boán ngaøy sau veát thöông laønh haún. Thaày coøn chöõa khoûi chaân moät ngöôøi da ñen khaùc bò saâu quaûng chæ baèng moät daáu Thaùnh giaù treân veát thöông.

Baø Elisabeth Orthez maéc beänh thoå huyeát, tình traïng ñeán hoài kieät söùc, ñöôïc Thaày cöùu chöõa cuõng chæ nhôø moät daáu Thaùnh giaù.

Anh Gioan Vasquez thöôøng ñi phuï vieäc vôùi Thaày taïi caùc mieàn xa. Moät laàn vì ñi boä quaù nhieàu, hai  chaân bò söng phuø khoâng theå caát böôùc trôû veà tu vieän ñöôïc. Nhôø daáu Thaùnh giaù Martin laøm treân veát thöông, caäu laïi coù theå tieáp tuïc haønh trình.

Em ruoät cuûa Thaày Martin laø coâ Gioanna ôû ngoaïi oâ thaønh Lima coù moät ñöùa tôù gaùi bò tai naïn, thöông tích traàm troïng treân maët. Bieát tin, Thaày Martin voäi vaøng ñeán thaêm vaø chæ coù laøm daáu Thaùnh giaù treân maët, veát thöông ñöôïc khoûi ngay.

Thaày Louis Guttierez laø taäp sinh thuoäc tu vieän Thaùnh Mañalena ôû Lima, bò veát thöông söng muû raát naëng nôi hai ngoùn tay. Tình côø hoâm ñoù khi ñeán thaêm Thaày Gioan Maisan, nghe bieát tình traïng treân, Martin baûo taäp sinh cho xem vaø an uûi:

- Em ñöøng lo, Chuùa Quyeàn naêng seõ cöùu chöõa ñeå em tieáp tuïc daâng hieán cuoäc ñôøi phuïng söï Ngaøi.

 Noùi xong, Thaày laáy moät chuùt thuoác boät xoa vaøo hai ngoùn tay ñau cuûa taäp sinh naøy, roài laøm daáu Thaùnh giaù. Hoâm sau, veát thöông khoûi haún, nöôùc da nhaün nhuïi bình thöôøng.

Thaày Martin cuõng laøm nhieàu vieäc laï cho caùc anh em trong tu vieän Ñöùc Meï Maân Coâi ñieån hình nhö sau:

Cha Louis Guadelupe bò beänh söng phoåi traàm troïng, ñaõ heát thuoác chöõa, chæ coøn lo doïn mình cheát laønh, khi Thaày Martin ñeán thaêm, beänh nhaân caûm thaáy vöõng tin vaø hy voïng ñöôïc Thaày chöõa khoûi. neân noùi:

- Naøy Thaày Martin, khoâng coøn thuoác naøo chöõa ñöôïc beänh cuûa toâi. Xin thaày laïi ñaây ñaët tay treân ngöïc toâi xem sao.

Bieát cha ñang ñau ñôùn laém, Thaày laøm theo lôøi yeâu caàu, töùc thì beänh nhaân caûm thaáy ñôõ haún vaø deã chòu  khoan  khoaùi  trong  mình. Ngaøi daâng lôøi caûm taï:

- Taï ôn Chuùa, con laïi coù theå tieáp tuïc laøm vieäc ñöôïc roài.

Laàn khaùc, cha Pheâroâ Montesdosca, bò beänh hoaïi thö chaân lôû loeùt raát ñau ñôùn ñeán noãi coù theå phaûi cöa. Ngaøi coù tieáng tính tình noùng naûy, khoâng ai daùm ñeán gaàn. Ñöôïc ôn soi saùng bieát cha ñang côn ñau ñeán meâ saûng, öôùc ao ñöôïc aên thöù gì cho dòu maùt, Thaày Martin khoâng ngaàn ngaïi ñöa Ngaøi duøng moät ñóa rau soáng troän daàu daám. Vöøa duøng xong, cha lieàn trôû neân vui veû chöa töøng thaáy, taâm hoàn khoan khoaùi, vöõng tin vaøo ôn Chuùa vaø khaû naêng cuûa Thaày Martin. cha xin Thaày ñeå tay leân veát thöông vaø caàu nguyeän cho mình. Thaày Martin vaâng lôøi laøm theo. Trong choác laùt, cha thaáy mình khoûi beänh, ñöùng leân ñi laïi ñöôïc nhö ngöôøi khoûe maïnh.

Quaû thaät, Thaày Martin nhieàu khi khoâng duøng thuoác men, maø  chæ caàn ñuïng tay ñeán laø beänh nhaân cuõng ñöôïc khoûi. Nhöng Thaày khoâng nhaän mình coù taøi naêng gì heát, chæ khieâm toán chöõa trò caùch aâm thaàm.

Moãi laàn ñi ñöôøng Thaày Martin thöôøng mang theo côm aùo cuõng nhö mang thuoác men. Ñi ñaâu vaø ôû ñaâu, bao giôø Thaày cuõng ñem ñeán moät baàu khoâng khí hy voïng vaø vui veû nhaát laø nôi nhöõng ngöôøi ngheøo naøn ñau yeáu...

Martin coøn coù taøi tieân ñoaùn nhöõng nôi caàn cöùu trôï. Moãi khi laøm xong boån phaän trong tu vieän, Thaày  xin pheùp ra phoá tìm gaëp nhöõng ngöôøi ñau khoå ñeå cöùu chöõa hoï.

Bieát bao laàn Thaày ñaõ giaûi quyeát cho nhöõng ngöôøi cuøng khoán soáng trong nhöõng tuùp leàu raùch naùt, maø vì keá sinh nhai phaûi laøm nhöõng coâng vieäc baàn tieän khoâng xöùng nhaân phaåm. Suoát maáy thaùng trôøi, chieàu naøo ngöôøi ta cuõng thaáy Thaày vaùc treân vai nhöõng thöùc aên vaø quaàn aùo ñeán ñoàn lính Callao, caùch thaønh Lima 8 caây soá, treân con ñöôøng doác goà gheà vaø trôn trôït  ñeå giuùp ñôõ nhöõng binh só ngheøo.

Khi khoâng coøn gì ñeå trao taëng cho nhöõng ngöôøi tuùng ñoùi, Thaày cuõng tìm ra ñöôïc caùch naøo ñoù ñeå theå hieän loøng baùc aùi. Moät laàn, ñi ngang qua khaùm ñöôøng thaønh Lima, Thaáy thaáy moät ñaùm tuø nhaân lao ñoäng vaát vaû, ñoùi khaùt, nhöng trong tay khoâng coøn cuûa gì. Nghó moät luùc, söïc nhôù coøn caùi noùn, Thaày ñem baùn laáy tieàn giuùp ñôõ hoï moät phaàn naøo.

Coâ Catalina Porres chaùu ruoät cuûa Thaày Martin thuaät laïi raèng: Moät ngaøy noï, baùc toâi trieäu taäp nhöõng ngöôøi ngheøo khoù ñeán nhaø moät thöông gia trong thaønh phoá, nôi toâi coù gôûi soá tieàn lôùn. Thaày xin laáy soá tieàn naøy ra, ñeå mua quaàn aùo, giaøy deùp cho hoï vaø leõ taát nhieân toâi khoâng chaáp thuaän. Thaáy thaùi ñoä cöùng coûi cuûa toâi, Thaày oân toàn noùi:

       - Cöù ñeå cho baùc möôïn, baûo ñaûm roài ñaây seõ coù ngöôøi traû laïi chaùu, ñöøng lo.

       Quaû thaät, khoâng hieåu baùc toâi can thieäp caùch naøo maø chuû haõng buoân aáy ngay ngaøy hoâm sau baùo cho toâi ñaõ coù ngöôøi traû laïi toâi ñuû soá tieàn.

       Laàn kia, khi ñi ñöôøng, gaëp moät ngöôøi ngheøo khoå, mình ñaày gheû lôû hoâi haùm, Thaày lieàn coõng ngöôøi aáy veà phoøng mình roài ñaët leân giöôøng, taém röûa, thay quaàn aùo, cho aên uoáng vaø taän taâm saên soùc nhö ngöôøi baïn tri kyû. Thaáy theá, moät tu só khoù chiuï vaø ra nhö khieån traùch Thaày ñaõ ñem moät ngöôøi ñöùa aên maøy dô baån veà phoøng vaø coøn cho naèm treân giöôøng traùi vôùi luaät leä. Thaày Martin oân toàn ñaùp:

       -Thöa Thaày, toâi thieát töôûng vieäc thöông giuùp keû hoaïn naïn coù giaù trò hôn giöõ saïch seõ giöôøng chieáu. Theo toâi: meàn chieáu coù dô baån thì chæ caàn moät chuùt xaø boâng laø giaët saïch ñöôïc ngay, nhöng nhöõng veát thöông do xaõ hoäi baát coâng vaø ích kyû gaây ra thì caû suoái nöôùc maét nhaân loaïi cuõng khoâng röûa saïch heát.

CHƯƠNG VIII

CHIẾN SĨ BÁC ÁI XÃ HỘI

Haàu nhö suoát ngaøy, luùc naøo cuõng coù ngöôøi thieáu thoán ñeán xin Thaày Martin cöùu giuùp. Keû xin aên, ngöôøi xin uoáng, keû xin chöõa beänh, ngöôøi xin caàu nguyeän. Thaày aân caàn tieáp ñoùn taát caû, khoâng phaân bieät maøu da tieáng noùi, giai caáp xaõ hoäi ñoàng thôøi cho hoï aên uoáng, chaêm soùc, chöõa beänh vaø daïy hoï ñaïo lyù.

Khi phoøng chöõa beänh heát choã, Thaày ñöa hoï veà naèm trong phoøng rieâng hoaëc phoøng naøo coøn troáng cuûa tu vieän. Soá beänh nhaân taêng nhieàu quaù ñeán noãi cha beà treân phaûi giôùi haïn khoâng cho nhaän theâm nöõa, nhöng vaãn cho pheùp Thaày saên soùc hoï ôû nôi khaùc. Theá laø Thaày xin ngoâi nhaø cuûa coâ em ôû ngoaïi oâ Lima ñeå coù theâm choã ñem nhöõng ngöôøi xaáu soá ñeán ñoù caáp cöùu vaø chaêm soùc.

Moät buoåi toái trôøi, treân ñöôøng trôû veà tu vieän, Thaày Martin gaëp ngöôøi da ñen bò cöôùp ñaùnh naèm quaèn quaïi treân vuõng maùu beân veä ñöôøng. Thaày voäi vaøng baêng veát thöông cho naïn nhaân, roài coõng veà tu vieän, cho naèm treân giöôøng cuûa mình, coù yù caáp cöùu nhaân maïng khoûi côn nguy töû, roài seõ ñöa ñeán nhaø coâ em ñeå ñieàu trò. Khoâng may, cha beà treân bieát chuyeän, töôûng Thaày khoâng tuaân leänh, neân goïi ñeán, vöøa muoán khieån traùch vöøa muoán thöû loøng khieâm toán cuûa Thaày. Cha noùi:

- Toâi ñaõ caám Thaày cuõng nhö caùc Thaày khaùc khoâng ñöôïc töï tieän ñem beänh nhaân vaøo trong phoøng rieâng... Sao Thaày khoâng vaâng lôøi? Thaày ñaõ loãi luaät vaø phaûi chòu hình phaït.

Thaày Martin cuùi ñaàu laõnh nhaän maø khoâng bieän minh. Ít hoâm sau, gaëp cha beà treân, Thaày khieâm toán quì tröôùc maët Ngaøi, xin tha loãi. Cha aân caàn noùi:

- Xin Thaày hieåu cho, toâi chæ coù yù quôû phaït toäi baát tuaân chöù khoâng khieån traùch loøng baùc aùi cuûa Thaày.

Thaày Martin khieâm nhöôøng thöa laïi:

- Xin cha tha thöù vaø chæ giaùo cho con. Con chöa ñöôïc bieát vieäc töø thieän phaûi nhöôøng böôùc cho söï vaâng phuïc.

Tröôùc caâu traû lôøi hôïp lyù ñoù, cha beà treân coù thaùi ñoä deã daõi hôn vaø khuyeán khích Thaày tieáp tuïc laøm vieäc töø thieän nhö tröôùc. Thaày Martin heát söùc caûm ñoäng vaø phaán khôûi trong vieäc daán thaân giuùp ñôøi.

Ngoaøi nhöõng beänh nhaân ôû tu vieän vaø nhaø coâ em, Thaày Martin coøn chaêm soùc beänh nhaân ôû raûi raùc nhieàu nôi khaùc. Ngöôøi ta khoâng hieåu Thaày xoay xôû caùch naøo maø coù theå vöøa chu toaøn boån phaän thöôøng xuyeân trong tu vieän, laïi vöøa coù thôøi giôø saên soùc nhöõng ngöôøi Thaày muoán giuùp ñôõ. Ñoù laø chöa keå ñeán coâng taùc haèng ngaøy ôû traïi caûi taïo Limatambo caùch tu vieän hai caây soá. Cöù moãi laàn treân ñöôøng veà tu vieän, Thaày laïi gheù thaêm, baêng boù veát thöông vaø cho hoï thuoác men. Khi nhaän thaáy ngöôøi naøo toû ra uaát haän, muoán noåi leân baïo ñoäng, Thaày laïi tìm heát lôøi an uûi laøm vôi ñi noãi loøng caêm töùc cuûa hoï.

Khi gaëp ngöôøi haáp hoái khoâng ai chaêm soùc, Thaày môøi linh muïc ñeán giuùp hoï laõnh nhaän caùc bí tích sau heát vaø neáu qua ñôøi maø quaù ngheøo khoå, Thaày töï ñaûm nhaän vieäc taåm lieäm vaø mai taùng.Vaøo thôøi cao ñieåm, moãi ngaøy Thaày Martin trôï caáp cho khoaûng 160 ngöôøi. Haøng tuaàn Thaày phaûi chi moät soá tieàn khoaûng 2000 ñoâ la. Nhöng laøm sao coù tieàn? Thaät ra, Chuùa Quan Phoøng ñaõ lo lieäu taát caû. Trong soá ngöôøi Taây ban Nha ñeán laäp nghieäp taïi Lima, nhieàu gia ñình laøm aên phaùt ñaït, thaáy Thaày roäng loøng thöông giuùp ngöôøi ngheøo, bieát duøng tieàn cuûa ñeå laøm ích cho xaõ hoäi, neân saün saøng uûng hoä.

Saün trí thoâng minh, Thaày Martin toå chöùc coâng cuoäc cöùu trôï raát chu ñaùo, nhöng khoâng bao giôø töï kieâu töï ñaéc. Vì thöông xoùt nhöõng ngöôøi cuøng khoå, Thaày nhieät thaønh môû roäng loøng baùc aùi cöùu trôï vaø caûi thieän ñôøi soáng cho hoï.

Thaày Martin toû loøng thöông yeâu caùch ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng treû moà coâi maø xaõ hoäi boû rôi. Ñeå cöùu vaõn cuoäc ñôøi caùc em, Thaày nhaän thaáy ñieàu kieän toái caàn laø phaûi coù coâ nhi vieän, coù tröôøng cho caùc em hoïc taäp ñeå trôû neân ngöôøi löông thieän mai sau. Bôûi vaäy, Thaày vaän ñoäng vaø goõ cöûa caùc nôi, töø caùc cô quan chính quyeàn ñeán caùc caùc cô sôû tö nhaân, tha thieát keâu goïi moïi ngöôøi coäng taùc.

Nhôø ôn Chuùa, Thaày ñöôïc nhieàu ngöôøi uûng hoä. Trong nhöõng thöông gia quaûng ñaïi, coù oâng baø Matheâu Pastor ñaõ daâng cuùng taøi saûn xaây döïng moät tröôøng hoïc vaø moät coâ nhi vieän laáy teân laø "Thaùnh Giaù" [Santa-Cruz]. Nhaø tröôøng ñaõ ñem laïi nhöõng keát quaû toát ñeïp trong laõnh vöïc xaõ hoäi, cuõng nhö toân giaùo, vì ñaõ ñaøo taïo neân nhöõng thanh thieáu nieân nam nöõ  coù ích cho xaõ hoäi.

Thaày Martin ñaõ taän tình giuùp ñôõ ñoàng baøo cuûa Thaày. Ai ñoùi Thaày cho aên, ai khaùt Thaày cho uoáng, ai ñau khoå Thaày naâng ñôõ, ai doát naùt Thaày daïy doã khuyeân raên... baét ñaàu töø nhöõng ngöôøi baø con thaân thích cho ñeán nhöõng keû xa laï, khoâng moät ai khoâng ñöôïc baøn tay Thaày giuùp ñôõ. Thieân Chuùa ñaõ choïn Thaày Martin ñeå phaân phaùt hoàng aân cuûa Ngöôøi cho nhaân loaïi.

Tröôùc heát ta khoâng laáy laøm laï khi thaáy Thaày Martin ñaõ quan taâm cöùu giuùp nhöõng baø con hoï haøng. Thaày ñaõ giuùp ñôõ coâ em Gioanna, chaúng nhöõng veà vaät chaát maø coøn veà tinh thaàn nöõa. Coù laàn hai vôï choàng coâ em gaây loän vôùi nhau vaø quyeát ñònh ly dò, laùng gieàng khuyeân can khoâng noåi. Bieát tình theá treân, Thaày Martin laät ñaät tìm tôùi, mang theo moät gioû traùi caây, baùnh mì vaø röôïu vang. Vöøa troâng thaáy Thaày, vôï choàng coâ em lieàn laøm dòu, cuùi maët im laëng. Khoâng caàn ai baùo caùo, Martin cuõng bieát ñöôïc nguyeân nhaân cuoäc gaây loän naøy. Thaày oân toàn giaûi ñaùp nhöõng khuùc maéc baèng nhöõng lôøi leõ thieát tha vaø yeâu caàu hoï laøm hoøa. Hai ngöôøi thöùc tænh nhö vöøa qua côn aùc moäng, hoái haän vaø tha thöù cho nhau... Nhöõng ngöôøi ñöôïc chöùng kieán söï kieän naøy chung vui vôùi hai vôï choàng. Saün coù gioû thöùc aên cuûa Thaày, hoï chia nhau aên vui veû.

Lima laø nôi coù nhieàu vöôøn troàng caây aên traùi, nhöng hay maát troäm, vì laém ngöôøi tuùng ñoùi. Laø moät tu só coù oùc thöïc teá, Thaày Martin nghó ra phöông phaùp giaûi tröø naïn troäm caép. Nhaän thaáy ôû gaàn thaønh phoá coù moät ngoïn ñoài boû hoang vì ñaát khoâng ñöôïc phì nhieâu, Thaày quyeát ñònh phuû xanh vuøng ñaát khoâ choài naøy. Trong nhöõng ngaøy ít coâng vieäc, Thaày ñem caây aên traùi tôùi vun troàng vaø chaêm soùc... Ngaøy qua thaùng laïi, caû moät khu ñoài roäng lôùn daàn daàn ñöôïc bao phuû caùc loaïi caây aên traùi. Ít naêm sau, khi chuùng baét ñaàu khai hoa keát quaû,Thaày cho nhöõng ngöôøi ngheøo ñeán haùi traùi aên vaø nhaân cô hoäi khuyeân hoï boû thoùi troäm caép. Quaû nhieân, phöông phaùp naøy ñaït ñöôïc hieäu quaû toát ñeïp. Naïn troäm caép bôùt haún. Baáy giôø caùc chuû vöôøn ôû Lima môùi hieåu yù nghóa saâu xa coâng vieäc khai hoang maø Thaày Martin ñaõ theo ñuoåi maáy naêm lieàn treân quaû ñoài khoâ caèn aáy. Hoï khoâng ngôùt lôøi khen ngôïi loøng quaûng ñaïi hy sinh ñaày khoân ngoan vaø thöïc teá cuûa Thaày.

Ñoù laø ñaëc aân Chuùa ban cho Thaày Martin, moät ngöôøi da ñen mang hai doøng maùu, xuaát  thaân töø ñiaï vò thaáp keùm trong xaõ hoäi maø laïi thöïc hieän ñöôïc nhieàu coâng taùc xaõ hoäi höõu ích löu danh muoân ñôøi.

CHƯƠNG IX

BÁC ÁI ĐỐI VỚI LOÀI VẬT

Cuõng nhö Thaùnh Phanxicoâ khoù khaên, Thaày Martin cho raèng moïi ñoäng vaät, duø laø nhöõng con beù nhoû, taàm thöôøngå ñeàu laø nhöõng loaøi Chuùa taïo döïng, neân Thaày raát quyù yeâu vaø baûo veä chuùng.

Moät hoâm ñang ñi ñöôøng, troâng thaáy con choù bò veát thöông ñaãm maùu, Thaày ñeán gaàn vaø noùi:

- Toäi nghieäp mi quaù, chaéc muoán caén ngöôøi ta neân bò hoï cheùm cho chöù gì... Thoâi haõy theo ta veà nhaø roài ta chöõa cho...

Con choù ngöôùc maét nhìn Thaày, coi boä hieåu yù, vaø ngoan ngoaõn theo veà tu vieän. Thaày ñaët con vaät naèm treân chieáu, röûa veát thöông vaø baêng cho noù. Hai hoâm sau, thaáy veát thöông ñaõ khoûi,Thaày thaû noù trôû veà vôùi chuû.

Cha quaûn lyù tu vieän Ñöùc Meï Maân Coâi nuoâi moät con choù ñaõ 18 naêm. Khi thaáy noù giaø yeáu, ngaøi ra leänh ñaäp cheát, nhöng Thaày Martin can ngaên, vaø xin ñem noù veà phoøng mình, roài noùi nhö traùch moùc ngaøi:

- Thöa Cha, Cha muoán gieát haïi con vaät töøng laø baïn trung thaønh cuûa Cha theá sao? Tuy noù laø con vaät ñaáy, nhöng ñaõ giuùp ích Cha bao nhieâu naêm qua. Daàu noù coù ñau oám, gheû lôû ñi nöõa, con vaãn coù theå chöõa ñöôïc.

Noùi ñoaïn, Thaày Martin laøm daáu Thaùnh giaù treân con vaät, noù lieàn khoeû maïnh chaïy tung taêng xuoáng beáp tìm aên.

Moät hoâm bieát tin coù con löøa cuûa moät ngöôøi AÁn ñoä sa hoá raát saâu ñang heát söùc vuøng vaãy maø khoâng sao leân ñöôïc, Thaày chaïy ñeán ñöùng treân mieäng hoá vaø hoâ lôùn tieáng:

- Löøa ôi mi laø taïo vaät Chuùa, haõy leân ñi...

Thaày vöøa döùt lôøi, con vaät töø döôùi hoá lanh leï nhaûy baät leân ñöôïc.

Laàn khaùc, coù con boø ñöïc phaùt ñieân chaïy xoång ra ñöôøng  laøm daân chuùng hoaûng sôï. Treân ñöôøng veà tu vieän thaáy caûnh hoãn loaïn, Thaày Martin ñoùn ñöôøng con vaät coøn ñang hung haêng. Baèng moät cöû chæ dòu daøng, Thaày ra leänh cho con vaät ñöùng khöïng laïi vaø trôû neân hieàn laønh nhö tröôùc.

Loøng thöông xoùt cuûa Thaày Martin cuõng traûi ra ñeán caû nhöõng con vaät hay laøm haïi nöõa. Ngaøy kia coù ñaøn chuoät khoâng bieát töø ñaâu keùo ñeán tu vieän Ñöùc Meï Maân Coâi caén phaù quaàn aùo, ñoà ñaïc. Caùc Thaày Doøng tìm caùch boû thuoác ñoäc ñeå tieâu dieät chuùng. Ñoäng loøng thöông, Thaày goïi moät chuù chuoät nhaét ñeán vaø baûo:

- Naøy chuù chuoät, boïn mi saép nguy khoán roài ñaáy! Haõy chaïy ñi baùo gaáp caùc ñoàng baïn veà taäp trung laïi ôû cuoái vöôøn, Ta höùa seõ nuoâi soáng neáu boïn mi khoâng laøm haïi tu vieän nöõa.

Nghe tin aáy, chuù chuoät nhaét nhanh nheïn chaïy baùo tin cho ñoàng baïn vaø trong choác laùt, töøng ñaøn chuoät lôùn chuoät nhoû theo saùt chaân töôøng boø veà phía cuoái vöôøn. Giöõ lôøi höùa, haèng ngaøy Thaày Martin ñem ñoà aên nuoâi chuùng. Töø ñaáy, tu vieän khoâng coøn bò naïn chuoät phaù hoaïi nöõa. Do ñoù, ngöôøi ta khoâi haøi noùi raèng: Thaày Martin laøâ " oâng bang tröôûng loaøi chuoät".

Ngöôøi ta coøn cho Thaày Martin laø oâng "thôï saùo", vì lieân töôûng ñeán caâu chuyeän cuûa thi só Robert Browning. Chuyeän ñoù thuaät raèng coù moät nhaïc só duøng tieáng saùo ñeå ñieàu khieån ñaøn chuoät ñang phaù hoaïi thaønh phoá Hamelin. Khi nghe tieáng saùo haáp daãn cuûa nhaïc só naøy, chuùng xeáp thaønh ñoaøn luõ tieán ra bôø soâng nhö moät ñoaøn quaân traät töï, roài noåi höùng nhaûy aøo xuoáng soâng cheát heát. OÂng thò tröôûng thaønh phoá thöôûng coâng nhaïc só ñoù 1000 Myõ kim. Nhöng ñoù laø moät caùch meâ hoaëc ñeå saùt haïi chuoät, coøn Thaày Martin khoâng tieâu dieät, maø coøn nuoâi naáng vaø caám ñöôïc chuùng khoâng phaù hoaïi.

Nhieàu tröôøng hôïp laï luøng khaùc chöùng toû taøi kheùo huaán luyeän cuûa Thaày Martin khieán boïn choù, meøo, chuoät aên chung ôû chung maø khoâng tranh giaønh caén xeù nhau.

Thaät ra, nhöõng caûnh töôïng laï luøng naøy bieåu loä taám loøng  töø aùi saâu xa vaø chaân thaønh cuûa tu só da ñen Martin.

CHƯƠNG X

TINH THẦN KHỔ CHẾ

Thaày Martin xaùc tín raèng soáng khoå cheá laø ñieàu raát caàn trong ñôøi tu trì. Vì vaäy, Thaày ñem heát nghò löïc vaø can ñaûm taän duïng moïi cô hoäi ñeå thi haønh.

Maëc daàu caùc tu só cuõng nhö daân chuùng trong thaønh phoá ñeàu bieát vieäc khoå cheá cuûa Thaày, nhöng Thaày vaãn khieâm toán coi ñoù laø vieäc bình thöôøng cuûa ñôøi tu vaø khoâng muoán cho ai bieát ñeán vieäc naøy cuõng nhö  caùc coâng cuoäc töø thieän baùc aùi cuûa mình.

Nhöõng ngöôøi thaân thieát bieát ñôøi tö Thaày Martin coù thuaät laïi: Vieäc haønh xaùc cuûa Thaày khoâng phaûi môùi baét ñaàu töø ngaøy ñi tu. Tröôùc ñaây Martin coù thoùi quen haønh xaùc nghieâm khaéc baèng nhieàu caùch thöùc khaùc nhau, nhöng Thaày coá giaáu kín, khoâng muoán cho ai bieát. Vì theá, beà ngoaøi ngöôøi ta chæ thaáy Thaày laø moät tín höõu nhieät thaønh meán Chuùa vaø taän tuïy giuùp ñôõ ngöôøi ñau khoå.

Ñoái vôùi Martin, söï ñau khoå raát coù giaù trò ñeå xin loøng xoùt thöông cuûa Chuùa. Moät ngöôøi baïn hoûi sao Thaày haønh xaùc nhö theá. Thaày traû lôøi:

- Vì toäi loãi toâi quaù nhieàu, caàn phaûi khoå cheá ñeå ñaùng ñöôïc Chuùa tha thöù.

Thaày Martin chæ aên uoáng vöøa ñuû ñeå soáng. Nhö nhieàu con caùi cha Thaùnh Ña Minh, Thaày thöôøng aên chay nhieàu ngaøy trong naêm, ñaëc bieät trong Tuaàn Thaùnh, chæ duøng baùnh mì vaø nöôùc laõ, coøn töø thöù naêm Tuaàn Thaùnh ñeán Chuùa Nhaät Phuïc Sinh, Thaày khoâng aên uoáng gì caû.

Trong caùc ngaøy Chuùa Nhaät vaø Leã Troïng,  caùc tu só thöôøng ñöôïc pheùp aên uoáng khaù hôn, nhöng Thaày Martin chæ aên rau vaø caùc loaïi khoai cuû. Tuy kham khoå nhö vaäy, Thaày vaãn coù söùc laøm vieäc gaáp ñoâi ngöôøi khoeû maïnh.

Noi göông thaùnh Toå Phuï Ña Minh, moãi ñeâm Thaày ñaùnh toäi ba laàn. Thaày thöôøng quyø tröôùc töôïng Thaùnh giaù trong phoøng hoäi tu vieän, suy gaãm söï thöông khoù Chuùa Cöùu Theá. Thaày cho raèng: Noãi ñau ñôùn cuûa mình chöa thaám vaøo ñaâu, khi ñem so saùnh vôùi nhöõng cöïc hình Chuùa phaûi chòu

Sau khi haønh khoå thaân xaùc, Thaày Martin môùi veà phoøng ngaû löng treân chieác giöôøng thoâ hoaëc guïc vaøo goùc nhaø nghæ cho ñeán saùng.

Tuy ngaøy naøo thaày Martin cuõng haønh khoå thaân xaùc nhö vaäy, nhöngThaày vaãn bình tónh vui veû, laøm vieäc mau maén nhö ngöôøi bình thöôøng.

Cha beà treân Gaspard Soldagna thaáy caàn phaûi neâu göông khoå haïnh cuûa Thaày cho haäu theá neân truyeàn Thaày phaûi töôøng trình. Cha hoûi:

- Phaûi chaêng Thaày ñaõ noi göông Cha Thaùnh Ña Minh moãi ñeâm haønh xaùc ba laàn?

Martin boái roái vaø ngaïi nguøng khi phaûi traû lôøi caâu hoûi naøy, nhöng vì vaâng lôøi, ñaønh ñaùp:

- Vaâng, thöa Cha, khi naøo Chuùa muoán, Ngaøi seõ cho Cha bieát. Rieâng con chæ xin thuù thaät: Con ñaõ noi göông Thaùnh Toå Phuï, moãi ñeâm haønh khoå thaân xaùc ba laàn...

Vaø Thaày haï thaáp gioïng tha thieát:

- Con ñaõ trình baøy ñaày ñuû, xin Cha beà treân ñöøng hoûi theâm.

Cha beà treân caûm ñoäng, khoâng daùm hoûi ñieàu gì nöõa...

Bao nhieâu vieäc haõm mình aáy, Martin ñaõ heát söùc giaáu kín. Nhöng Chuùa khoân ngoan voâ cuøng khoâng muoán ñeøn saùng ñeå döôùi thaáp. Ngaøi muoán cho nhieàu ngöôøi bieát cuoäc soáng khoåí haïnh cuûa thaày Martin ñeå suy nghó vaø noi göông. Vì theá coù ngöôøi ñöôïc muïc kích nhöõng vieäc khoå haïnh vaø thuaät laïi cho haäu theá.

CHƯƠNG XI

TÌNH BẠN THẮM THIẾT

Coù ngöôøi laàm töôûng raèng: ñaïo ñöùc laø phaûi coù göông maët nghieâm nghò, thôø thaãn, uû ruõ vaø yeám theá...

Thaät ra khoâng phaûi theá, ngöôøi ñaïo ñöùc cuõng vui veû hoàn nhieân. Trong khi giao tieáp vôùi tha nhaân, hoï bieåu loä neùt ñôn sô, chaân thaønh, nhöng khoâng keùm phaàn lòch thieäp.

Thaày Martin ñaõ theå hieän göông maãu ñaïo ñöùc aáy. Thaày giao tieáp vôùi moïi giai caáp: töø nhöõng ngöôøi coù ñòa vò cho ñeán thöù daân. Ai coù dòp chuyeän troø vôùi Thaày ñeàu sinh loøng quí meán.

Thaày thöôøng lui tôùi thaêm hoûi caùc tu só baïn trong caùc tu vieän khaùc. Trong cuoäc gaëp gôõ naøy, caâu chuyeän cuûa caùc Thaày khoâng ra ngoaøi vaán ñeà ñoäng vieân nhau tieán tôùi ñôøi soáng troïn laønh qua vieäc phuïng söï Thieân Chuùa vaø phuïc vuï tha nhaân.

Trong soá caùc baïn höõu, coù Thaày Gioan Maisan thuoäc tu vieän Thaùnh Madalena, laø thaân thieát vôùi Thaày hôn caû. Thaày naøy nhoû hôn Martin 16 tuoåi, xuaát thaân töø moät gia ñình quí phaùi goác Taây ban Nha bò phaù saûn. Khi coøn ôû queâ höông, Gioan Maisan phaûi laøm thueâ ñoä nhaät. Sau caäu theo ñoaøn taøu vöôït bieån sang ñaát Myõ Chaâu vaø laàn moø xuoáng mieàn Nam kieám soáng. Tôùi Lima, khaùc vôùi caùc ngöôøi lính Taây ban Nha tham lam ñi tìm vaøng baïc cuûa caûi, Gioan phaân phaùt heát moïi taøi saûn chaøng coù cho ngöôøi ngheøo. Danh tieáng ñoàn xa, caäu laïi ñöôïc nhieàu ngöôøi uûng hoä giuùp tieàn baïc ñeå tieáp tuïc coâng vieäc toát ñeïp ñoù.

Trong khi laøm vieäc töø thieän naøy, Gioan ñaõ gaëp Thaày Martin. Thaáy ñoàng chí höôùng, caû hai ñaõ keát nghóa ñeå cuøng coäng taùc laøm vieäc.

Sau ñoù ít laâu, Gioan xin vaøo Doøng Ña Minh taïi tu vieän Thaùnh Mañalena. Theá laø Thaày Gioan cuõng nhö Thaày Martin cuøng tu trong moät Doøng, cuøng theo ñuoåi moät lyù töôûng laø thöông giuùp daân ngheøo.

Cuõng nhö Thaày Martin, Thaày Gioan suoát ngaøy taän tuïy vôùi ñaùm ngöôøi ñoùi khoå ñeán noãi queân aên boû nguû. Nhöõng ngöôøi ngheøo khoù raát thích nghe Thaày Gioan giaûng giaûi giaùo lyù. Ngöôøi ta moä meán vì tö caùch giaûn dò, lôøi leõ thaønh thöïc deã thu phuïc nhaân taâm cuûa Thaày. Khi daïy doã, Gioan khoâng döïa vaøo saùch vôû cho baèng döïa vaøo kinh nghieäm soáng ñöùc tin cuûa mình.

Moãi laàn gaëp gôõ, hai Thaày Martin vaø Gioan thöôøng ñöa nhau ñeán caàu nguyeän trong goùc vöôøn thanh vaéng. Lôøi caàu cuûa hai taâm hoàn thaùnh thieän naøy soát saéng bieát bao! Hai ngöôøi tuy khaùc nhau veà doøng doõi vaø maøu da: Moät ngöôøi quí toäc da traéng, moät ngöôøi da ñen heøn moïn, nhöng ñaõ keát nghóa tri aâm trong tình yeâu cao thöôïng. Vì theá Thieân Chuùa ban cho hai Thaày laøm ñöôïc nhieàu ôn laï ñeå cöùu nhaân ñoä theá.

CHƯƠNG XII

XUẤT HIỆN KHÁC THƯỜNG

Trong nhöõng truyeän thaàn thoaïi hay tieåu thuyeát kieám hieäp, ngöôøi ta thöôøng keå ñeán pheùp ñaèng vaân ñoän thoå: Ngöôøi ñang ôû nôi naøy, thoaùng choác laïi coù maët nôi kia... nhöng ñaáy chæ laø nhöõng chuyeän töôûng töôïng.Theá nhöng ñoái vôùi Thieân Chuùa toaøn naêng, vieäc ñoù khoâng coù gì khoù khaên. Ngaøi coù quyeàn ban cho moät soá ngöôøi khaû naêng xuyeân qua böùc töôøng, nhaäp vaøo phoøng kín hoaëc vöôït qua truøng döông trong nhaùy maét. Thaày Martin laø moät trong nhöõng ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa ban cho ñaëc aân ñoù.

Trong thôøi Ngaøi, thaønh phoá Lima gaëp phaûi côn dòch hoaønh haønh, coù tôùi hôn 60 tu só vaø hoïc sinh trong tu vieän Ñöùc Meï Maân Coâi bò laây beänh,  naèm la lieät khaép nôi trong nhaø. Giöõ traùch nhieäm y teá, moät mình Thaày Martin phaûi troâng coi taát caû beänh nhaân. Vaäy maø laï luøng thay! Baát cöù beänh nhaân naøo caàn caáp cöùu laø töùc khaéc coù Thaày ngay beân caïnh vôùi caùc loaïi thuoác saün saøng.

Moät tu só ñau naëng phaûi naèm lieät giöôøng taïi tröôøng hoïc, giöõa ñeâm khuya, côn beänh ñoät nhieân bieán chöùng traàm troïng. Töùc khaéc coù Thaày Martin hieän dieän ngay beân giöôøng ñeå cöùu chöõa trong khi cöûa vaãn ñoùng kín.

Moät ñeâm khaùc, Thaày Phanxicoâ Velascoâ ñau lieät naèm moät mình trong phoøng. Beänh cuûa Thaày trôû chöùng nguy kòch, khieán Thaày hoaûng sôï seõ cheát maø khoâng coù ai beân caïnh trôï giuùp. Boãng Thaày Martin xuaát hieän ñöùng ngay beân giöôøng, mang theo thuoác chöõa cho beänh nhaân. Ngaïc nhieân, Thaày hoûi:

- Naøy Thaày Martin! Ai baùo tin maø Thaày bieát toâi ñang ñau naëng?

Mæm cöôøi, Martin traû lôøi:

- Yeân chí ñi, khoâng caàn hoûi han voâ ích. Thaày khoâng cheát ñaâu maø sôï, cöù uoáng maáy vieân thuoác naøy laø khoûi.

Maáy naêm sau, Thaày Phanxicoâ ñöôïc laøm linh muïc môùi thuaät laïi truyeän laï naøy cho caû nhaø doøng nghe, Cha Giaùo taäp laáy laøm ngaïc nhieân noùi:

- Coù theå naøo xaûy ra nhö vaäy ñöôïc? Toâi nhôù thôøi gian aáy, chính tay toâi thöôøng xuyeân khoùa caùc cöûa raát caån thaän vaø chính toâi giöõ caùc chìa khoùa...

Cha toû veû hoaøi nghi vaø töø ñoù ñeå yù theo doõi xem Thaày ra vaøo phoøng beänh cuûa taäp vieän baèng caùch naøo!

Moät ñeâm, sau khi kieåm soaùt vaø ñoùng heát cöûa phoøng beänh nhaân ñaõ laâu, boãng nhieân Cha laïi troâng thaáy Thaày Martin ñang chaêm soùc moät taäp sinh, Ngaøi töï hoûi:

- Laï luøng thaät! Martin vaøo ñaây baèng loái naøo?

Cha nhaát ñònh theo doõi ñeå khaùm phaù ñöôøng ñi nöôùc böôùc cuûa Thaày. Ngaøi neùp mình vaøo moät goùc toái trong haønh lang, hai maét môû to nhö daùn vaøo cöûa phoøng beänh nhaân, ñôïi xem thaày Martin ra khoûi phoøng nhö theá naøo. Ñôïi hoaøi khoâng thaáy ra, Cha môùi vaøo phoøng beänh thì thaày Martin khoâng coøn ñoù nöõa. Kieåm soaùt laïi caùc cöûa, Cha thaáy vaãn khoùa caån thaän vaø chìa khoaù ñang coøn treo ôû thaét löng. Luùc naøy Cha môùi söõng sôø...vaø taï ôn Chuùa ñaõ cho Thaày Martin khaû naêng thaät laï luøng.

OÂng Rodrigo Molendez, bò nhoït ñoäc laøm söng vuø ôû chaân, naèm moät mình trong phoøng khoùa kín cöûa. Tôùi ñeâm, bò veát thöông haønh ñau ñôùn oâng gaøo nhö ñieân daïi:

- Trôøi ôi! Ñau nhöùc theá naøy chòu sao noåi? Khoå quaù. Coù ai nghe xin mau ñeán giuùp ñôõ toâi vôùi!

OÂng vöøa döùt lôøi, Thaày Martin lieàn xuaát hieän, mang nöôùc noùng vaø thuoác ñeán chöõa trò veát thöông, OÂng Rodrigo töôûng mình chieâm bao vì tu vieän Thaày ôû raát xa nhaø oâng. Vieäc laï naøy, linh muïc Gioan Molendez laø con trai oâng Rodrigo ñaõ laøm chöùng trong baûn aùn ñieàu tra phong Chaân Phöôùc cho Thaày Martin.

OÂng Rodrigo coøn keå laïi moät vieäc laï nöõa chính oâng ñöôïc muïc kích khi tôùi thaêm Cha Gioan Salinas ñang ñau daï daøy naèm taïi beänh vieän. Cha naøy bò thoå huyeát, raát khaùt nöôùc vaø toû yù muoán xin uoáng. Ngay luùc ñoù, Thaày Martin xuaát hieän tröôùc maët Cha, böng moät ly nöôùc ñöôøng cho ngaøi. OÂng Rodrigo voâ cuøng ngaïc nhieân vì thaáy cöûa phoøng luùc aáy ñang ñoùng vaø caøi khoaù maø Thaày Martin vaãn  vaøo ñöôïc.

CHƯƠNG XIII

VƯỢT TRÙNG DƯƠNG TRONG NHÁY MẮT

Töø luùc thieáu thôøi, Thaày Martin raát khaùt khao ñöôïc sang Vieãn ñoâng truyeàn giaùo, chính vì muïc ñích aáy, Thaày ñaõ xin tu Doøng Ña Minh. Chuùa ñaõ cho Ngaøi ñöôïc toaïi nguyeän khi ban pheùp cho Thaày ñöôïc xuaát hieän ôû nhöõng phöông trôøi xa ñeå truyeàn giaùo vaø giuùp ngöôøi ngheøo khoå. Maëc daàu suoát ñôøi tu Thaày chæ ôû nhaø doøng Ñöùc Meï Maân Coâi taïi Lima. Vaäy maø coù nhieàu nhaân chöùng ñaõ troâng thaáy Thaày xuaát hieän ôû Meâhicoâ, Phaùp, Algeri, Phi luaät Taân vaø caû Trung Hoa nöõa.

OÂng Phanxicoâ Montoya coù quen bieát Thaày Martin. Khi bò aùn bieät xöù taïi Phi Chaâu, oâng vaø caùc baïn trong ñeà lao ñöôïc moät vò tu haønh ñeán giuùp ñôõ. Do kyû luaät traïi giam, oâng khoâng ñöôïc pheùp hoûi quí danh, nhöng nhìn vaøo neùt maët khaû aùi, oâng khoâng hoà nghi vò ñoù chính laø Thaày Martin.

Khi maõn haïn trôû veà Peâru, vieäc thöù nhaát cuûa oâng laø tìm ñeán gaëp Thaày Martin. Sau khi tay baét maët möøng, oâng xaùc ñònh ñuùng laø Thaàî ñaõ coù maët taïi Phi Chaâu. Luùc ñaàu oâng töôûng beà treân ñaõ cho pheùp Thaày sang ñoù giuùp ñôõ mình vaø caùc baïn, nhöng khi hoûi ra môùi bieát Thaày vaãn ôû nhaø Doøng. Ñeå khoûi thaéc maéc, oâng ñaùnh baïo hoûi roõä nhöng Thaày cöù mæm cöôøi vaø noùi laûng ñi chuyeän khaùc.

Moät thöông gia ôû Lima thuaät laïi raèng: Tröôùc khi sang buoân baùn taïi Meâhicoâ, oâng coù tôùi thaêm xin Thaày Martin caàu nguyeän cho mình gaëp nhieàu may maén, vì oâng tin lôøi caàu nguyeän cuûa Thaày raát ñaéc löïc. Chaúng may, khi vöøa tôùi Meâhicoâ, oâng laâm troïng beänh. Trong côn meâ saûng, oâng keâu leân: " Laïy Chuùa, sao Thaày Martin khoâng tôùi ñaây cöùu chöõa con?". Vöøa döùt lôøi ñaõ thaáy Thaày töôi cöôøi böôùc vaøo oâng voäi hoûi:

- Thaày tôùi ñaây luùc naøo vaäy?

- Toâi vöøa ñeán, Thaày Martin ñaùp.

Khoâng ñeå cho beänh nhaân hoûi theâm. Thaày mau maén pha thuoác ñöa cho oâng vaø noùi:

- OÂng chòu khoù uoáng thuoác naøy, chaéc chaén seõ khoûi.

OÂng tuaân theo lôøi chæ daãn vaø ñöôïc bình phuïc ngay, nhöng nhìn laïi khoâng coøn thaáy Thaày Martin ñaâu nöõa. Hoâm sau oâng ñeán tu vieän Doøng Ña Minh taïi Meâhicoâ ñeå taï ôn vì nghó raèng Thaày ñang ôû ñaây. Theá nhöng caùc cha trong tu vieän cho bieát: Khoâng coù Thaày Martin naøo ôû ñaây caû. OÂng ñi tìm khaép caùc nhaø troï, vaãn khoâng thaáy. Khi trôû laïi Lima, oâng ñeán tu vieän Ñöùc Meï Maân Coâi hoûi thaêm Thaày Martin coù ñi Meâhicoâ khoâng? Caùc cha trong tu vieän khaúng ñònh: Thaày Martin khoâng bao giôø ñi ñaâu xa nhaø.

Chuùa coøn ban cho Thaày quyeàn thieân bieán vaïn hoùa taøi tình, coù khi ñang laøm vieäc ôû tröôùc maét moïi ngöôøi, hoaëc ñang ñöùng giöõa ñaùm ñoâng, boãng nhieân Thaày bieán nhanh ñi nôi khaùc.

Vôùi quyeàn thieân bieán vaïn hoùa aáy, Thaày Martin chaúng nhöõng laøm cho mình maø coøn coù theå laøm cho keû khaùc ra voâ hình nöõa. Laàn kia coù hai thanh nieân chaïy vaøo tu vieän aån traùnh nhaân vieân coâng löïc. Thaày duøng quyeàn khieán nhöõng ngöôøi naøy khoâng ai nhìn thaáy.

Moät hoâm, Thaày daãn 30 taäp sinh ñi daïo trong moät khu röøng khaù xa tu vieän. Maûi vui chôi queân caû thôøi gian,ñeán khi maët trôøi laën, thaày troø môùi söïc nhôù vaø lo laéng khoâng veà kòp ñuùng giôø ñoïc kinh. Luùc aáy thaày Martin ngöûa maët leân trôøi caàu nguyeän soát saéng, ñoaïn quay laïi baûo caùc taäp sinh:

- Anh em haõy naém tay nhau, nhaém maét laïi, ñi theo toâi.

 Chæ trong khoaûnh khaéc, taát caû veà tôùi tu vieän kòp giôø ñaõ ñònh.

CHƯƠNG XIV

VỊ TIÊN TRI KỲ TÀI

Naêm 1634, moät traän luõ luït do nöôùc soâng Rimac daâng cao ñe doïa cuoán troâi nhaø thôø Ñöùc Baø beân caïnh bôø. Ñöôïc tin, Thaày Martin chaïy ñeán choïn ba hoøn ñaù nhaân danh Chuùa Ba Ngoâi, roài laàn löôït neùm xuoáng chính choã nöôùc xoaùy maïnh nhaát, ñoaïn quì goái caàu nguyeän soát saéng tröôùc maët daân chuùng ñang lo sôï. Thaày vöøa caàu nguyeän xong, nöôùc soâng töø töø haï xuoáng baèng möùc bình thöôøng. Tröôùc söï kieän laï luøng naøy, toaøn daân sung söôùng hoan hoâ Thaày. Ngay luùc ñoù, hoï ñeà nghò xaây döïng moät ngoâi Thaùnh ñöôøng ñeå kyû nieäm vaø taï ôn Chuùa, nhöng Thaày Martin khoâng ñoàng yù vì gaàn ñoù ñaõ coù nhaø thôø Ñöùc Baø.  Ñeå traán an daân chuùng, Thaày quaû quyeát vôùi hoï töø nay veà sau soâng Rimac seõ khoâng gaây luõ luït nöõa. Thôøi gian ñaõ chöùng thöïc lôøi quaû quyeát aáy.

Thaày Martin coù taøi noùi tieân tri khoâng nhöõng chæ veà caùc bieán coá thieân nhieân, maø coøn caû nhöõng bieán chuyeån noäi taâm con ngöôøi, Ngaøi nhaän ñònh ñöôïc traïng thaùi taâm hoàn, ñoïc ñöôïc yù töôûng, caûm xuùc cuûa ngöôøi khaùc.

Trong dòp gaëp Thaày Gioan Pheârieâ, moät tu só Doøng Ñaminh, thaày Martin chaøo hoûi vui veû vaø ñoät ngoät noùi:

- Naøy Thaày, chöøng naøo anh em ñöôïc haân haïnh troâng thaáy Thaày ñoäi muõ Hoàng Y?

Quaû thaät, Thaày Gioan Pheârieâ sau naøy laàn löôït laõnh chöùc Linh muïc, roài leân laøm Giaùm Muïc vaø Hoàng Y, ñuùng nhö Thaày Martin ñaõ noùi tröôùc.

Moät côn dòch xaûy ra taïi thaønh Lima laøm nhieàu tu só trong nhaø Doøng bò laây nhieãm. Moät taäp sinh coù yù ñònh rôøi boû Doøng, ñeán xin cha beà treân trôû veà gia ñình vieän côù traùnh beänh. Cha ñaønh chaáp thuaän cho ñöông söï ra ñi. Bieát ñöôïc yù ñònh ñoù, thaày Martin khuyeân can anh nhöng cuõng voâ hieäu. Cuoái cuøng Thaày caûnh caùo: " Thoâi anh cöù ñi, nhöng ñöøng queân Thieân Chuùa ñang ñoùn chôø vaø phaït anh ôû  queâ nhaø ñoù". Veà nhaø ñöôïc maáy hoâm anh ngaõ beänh vaø cheát raát ñoät ngoät.

Cha Cyprianoâ thuaät laïi: laàn kia, trong luùc Thaày Martin ñi vaéng, moät boïn hoïc sinh vaøo phoøng Thaày luïc loïi, laáy traùi caây vaø baùnh mì aên, coù ñöùa taùo tôïn hôn daùm laáy caép tieàn cuûa Thaày daønh cho ngöôøi ngheøo... Khi trôû veà, thaáy söï vieäc,Thaày baûo chuùng:

- Caùc con ñaõ aên heát baùnh traùi trong tuû Thaày roài phaûi khoâng? Thaày cho chuùng con ñoù.

Roài chæ ñöùa aên caép tieàn, Thaày noùi tieáp:

- Nhöng coøn con, con phaûi traû laïi tieàn ñaõ laáy cuûa Thaày.

Ñöùa aên caép gaân coå caõi laïi:

- Con coù aên caép ñoàng naøo cuûa Thaày ñaâu?

Thaáy theá Thaày Martin noùi roõ:

- Ñöøng doái Thaày nöõa, haõy traû laïi tieàn con ñang giaáu trong ñoâi giaày, noù khoâng phaûi cuûa con.

Nghe ñeán ñaây, noù chæ coøn coù caùch nhaän toäi vaø traû laïi ngay cho Thaày.

Thaày Martin cuõng raát nhaïy beùn tröôùc nhöõng noãi khoå  ñau coâ quaïnh cuûa ngöôøi khaùc. Nhö tröôøng hôïp cha Cyprianoâ khi coøn laø taäp sinh bò khoå sôû vì daùng veû beà ngoaøi hôi dò daïng khoù coi, khieán ñoàng baïn hay mæa mai khinh deå. Thaày Martin raát coù thieän caûâm vôùi tu só naøy. Trong moät côn beänh, Thaày Cyprianoâ ñaõ khaån khoaûn xin Martin nhö sau:

- Thaày haõy nhaän toâi nhö ñöùa con thieâng lieâng nheù. Xin Thaày ñöøng töø choái vì toâi chaúng coøn soáng ñöôïc bao laâu nöõa.

Thaày Martin mæm cöôøi ñaùp laïi:

- Xin Thaày cöù vöõng taâm, Chuùa nhaân laønh coøn muoán Thaày soáng ñeå coù thôøi gian laøm vinh danh Chuùa vaø veû vang cho Doøng.

Thaày coøn baùo cho caùc taäp sinh khaùc bieát:

- Anh em chôù coi thöôøng veû beà ngoaøi xaáu xí cuûa Thaày Cyprianoâ, sau naøy Thaày seõ laø ngöôøi ñieån trai vaø laøm nhieàu vieäc vinh döï cho Doøng.

Quaûâ thaät saùu naêm sau, qua moät côn beänh naëng, töï nhieân söùc khoûe Thaày Cyprianoâ ñöôïc phuïc hoài vaø daùng veû trôû neân ñeïp ñeõ khieán nhieàu ngöôøi khoâng nhaän ra. Sau khi laøm linh muïc, Ngaøi noåi danh thoâng thaùi vaø ñaïo ñöùc, laàn löôït ñöôïc boå nhieäm chöùc Vieän tröôûng Vieän Ñaïi hoïc Lima, roài leân Giaùm muïc ñòa phaän Huamanga trong söï quí meán cuûa moïi ngöôøi.

CHƯƠNG XV

ĐEM TÀI TIÊN TRI GIÚP ĐỜI

Vôùi taøi tieân tri ñöôïc Thieân Chuùa ban, Thaày Martin ñaõ ñem aùp duïng ñeå cöùu giuùp tha nhaân.

Khi nghe tin toäi nhaân Gioan Goângdaleâ bò keát aùn töû hình vaø saép ñieäu ra phaùp tröôøng, Thaày Martin voäi vaõ vaøo khaùm ñöôøng khuyeân baûo vaø yeân uûi. Cuoái cuøng anh ñaõ hoøa giaûi vôùi Chuùa vaø laõnh caùc Bí tích sau heát. Trôû veà nhaø doøng, ñöôïc ôn Chuùa cho bieát toäi nhaân naøy seõ ñöôïc aân xaù, Thaày voäi baùo tin möøng naøy cho anh. Theá nhöng, ñeán ngaøy xöû aùn, anh vaãn bò ñieäu ra phaùp tröôøng... Tôùi nôi haønh hình, nghó raêìng ñôøi mình seõ chaám döùt töø ñaây, toäi nhaân ñang hoaøn toaøn thaát voïng, thì nhaän tin giaûm aùn cuûa Trieàu ñình gôûi tôùi. Anh vui möøng vaø thaùn phuïc tin baùo cuûa Thaày Martin thaät chính xaùc. Treân ñöôøng trôû veà traïi giam, anh coøn ñöôïc Thaày Martin gôûi taëng moät soá tieàn ñeå gaây döïng laïi töông lai.

Moät beänh nhaân ngöôøi nöôùc ngoaøi naèm ñieàu trò taïi beänh vieän Lima laâu ngaøy. Moät ñeâm kia, oâng trôû beänh traàm troïng coù theå nguy ñeán tính maïng. Thaày Martin ñang ôû nhaø Doøng, tuy khoâng ai baùo, vaãn bieát tình hình nguy kòch cuûa beänh nhaân vaø voäi vaõ ñeán baùo cho nhaân vieân tröïc maø chính hoï cuõng khoâng hay. Hôn nöõa, Thaày coøn cho bieát beänh nhaân ñöôïc goïi laø ngöôøi Coâng giaùo, nhöng thöïc ra chöa nhaäp ñaïo. Sau ñoù chính Thaày ñích thaân ñeán beân giöôøng, aân caàn thaêm hoûi, noùi veà tình traïng côn beänh vaø khuyeân oâng neân doïn mình laõnh Bí tích Röûa Toäi sôùm. Beänh nhaân heát söùc ngaïc nhieân khoâng hieåu sao Thaày Martin bieát roõ bí maät maø nghó chæ coù mình bieát, oâng xin thoáng hoái vaø laõnh Bí tích Röûa toäi ngay. Quaû thöïc, oâng ñaõ cheát ngay trong ñeâm ñoù. Moät linh hoàn ñaõ ñöôïc cöùu ñoä nhôø Thaày Martin  can thieäp.

Thaày Martin coøn coù khaû naêng ñoïc ñöôïc nhöõng suy nghó thaàm kín, nhöõng yù ñònh toäåi loãi xaáu xa, cuõng nhö nguoàn goác phaùt sinh.

 Laàn kia, Martin noùi vôùi Thaày baïn Ferñinanñoâ:

- Naøy Ferñinanñoâ,  sao anh  coù veû buoàn theá? Cöù kieân nhaãn vaø vui töôi leân nheù. Möôøi boán naêm nöõa thoâi, anh seõ ñöôïc toaïi nguyeän.

Nghe vaäy, Thaày naøy bôõ ngôõ nhöng coá ra veû töï nhieân ñaùp laïi:

- ÔÛ ñôøi thieáu gì chuyeän buoàn, chuyeän mong. Chæ coù cheát ñi môùi heát buoàn, heát mong thoâi anh aï.

Vôùi nuï cöôøi hoùm hænh, thaày Martin noùi tieáp:

 - Laøm gì cheát ñöôïc. Anh muoán laøm linh muïc chöù gì? Roài seõ ñöôïc toaïi nguyeän thoâi.

Thaày Martin coøn noùi theâm:

- Nhöng laøm linh muïc roài, anh coù trôû laïi thaønh phoá naøy cuõng khoâng coøn gaëp toâi nöõa.

Thaày Ferñinanñoâ luùc ñoù chæ laø Thaày trôï só, vôùi khaû naêng vaø trình ñoä khoâng ñuû ñieàu kieän tieán leân baäc tö giaùo. Khoâng ngôø raèng möôøi boán naêm sau, thaày Ferñinanñoâ ñöôïc laõnh chöùc linh muïc trong hoaøn caûnh baát ngôø taïi Santiagoâ thuoäc nöôùc Chileâ. Trôû veà thaønh phoá Lima, cha raát buoàn vì khoâng coøn ñöôïc gaëp maët ngöôøi baïn taâm phuùc Martin nöõa vì Thaày ñaõ qua ñôøi.

Moät chuyeän khaùc laøm chöùng khaû naêng ñaëc bieät veà vieäc thoâng bieát töông lai cuûa Thaày Martin.

OÂng Gioan Phigueâra, Thò tröôûng thaønh phoá Lima, ñang noùng loøng chôø ñôïi quyeát ñònh thuyeân chuyeån coâng taùc cuûa trieàu ñình Taây ban Nha. Trong luùc ñoù, Thaày Martin ñeán thaêm vaø cho bieát chæ maáy ngaøy nöõa, oâng seõ nhaän ñöôïc tôø boå nhieäm. Thaày coøn baùo tröôùc: Phoù vöông Peâru seõ aùm haïi oâng, nhöng oâng seõ thoaùt khoûi vaø ñöôïc thaêng chöùc Thoáng Ñoác Ngaân Haøng Quoác Gia. Nhöng trong nhieäm vuï môùi naøy, oâng vaãn coøn bò thöû thaùch.

Thôøi gian öùng nghieäm lôøi tieân baùo ñoù: Khi laøm Thoáng Ñoác Ngaân Haøng, oâng ñeå thaát thoaùt 100.000 Myõ kim, laïi coøn bò vu khoáng nhieàu toäi khaùc, khieán oâng buoàn phieàn vaø suy suïp tinh thaàn toät ñoä. Baáy giôø, oâng môùi nhôù laïi lôøi tieân baùo cuûa thaày Martin, vaø thaân ñeán gaëp tìm moät lôøi an uûi sau cuøng vì oâng caûm thaáy khoâng thieát soáng nöõa. Nhöng thaày Martin mæm cöôøi cho bieát oâng seõ qua khoûi taát caû vaø

seõ trôû laïi bình an. Thaày coøn baùo mình seõ cheát tröôùc, vaø sau naøy phaàn moä oâng seõ ôû  gaàn phaàn moä Thaày taïi nghiaõ trang tu vieän. Thôøi gian chöùng minh söï öùng nghieäm cuûa caùc lôøi tieân baùo tæ mæ ñoù...

CHƯƠNG XVI

LỜI TIÊN TRI CUỐI CÙNG

Naêm 1639, trong moät cuoäc kinh lyù thaønh phoá Lima, Ñöùc cha Pheâlicianoâ Vega, Toång Giaùm Muïc Meâhicoâ bò beänh söng phoåi vaø maëc daàu ñöôïc taän tình cöùu chöõa, nhöng vaãn khoâng thuyeân giaûm.

Thaáy khoâng coøn hy voïng ôû y khoa, Ñöùc cha môùi nhôù ñeán Thaày Martin, moät ngöôøi chöõa beänh noåi tieáng. Ngaøi cöû cha Ciprianoâ Vega, ñeán tu vieän Ñöùc Meï Maân Coâi, xin cha beà treân cöû Thaày Martin ñeán giuùp ñôõ.

Vaâng lôøi beà treân, Thaày Martin voäi vaõ ñeán gaëp Ñöùc Toång Giaùm muïc hy voïng coù theå giuùp ñöôïc gì trong luùc nguy kòch. Ñöùc Toång xin Thaày ñaët tay treân ngöïc vôùi yù nghó nhôø baøn tay thaùnh cuûa Thaày, mình seõ ñöôïc khoûi beänh. Nhöng vôùi loøng khieâm toán, Thaày xin thoaùi thaùc vì cho raèng mình khoâng xöùng ñaùng ñuïng ñeán caùc ñaáng baäc coù ñiaï vò cao. Tuy nhieân, tröôùc lôøi khaån khoaûn nhö truyeàn khieán cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc, Thaày ñaønh vaâng lôøi ñeå tay treân ngöïc Ngaøi. Ngay luùc ñoù, côn beänh thuyeân giaûm, Ñöùc Toång caûm thaáy trong mình deã chòu, vui veû, khoan khoaùi nhö heát beänh.

Tröôùc vieäc laï hieån nhieân naøy, ai naáy ñeàu traàm troà khen ngôïi Thaày Martin. Treân ñöôøng trôû veà, Ñöùc Toång Giaùm Muïc xin beà treân cho Thaày cuøng ñi theo  ñeå chaêm soùc söùc khoeû cho ñoaøn. Nhöng vôùi loøng khieâm toán, Thaày xin caùo töø trôû veà tu vieän, vì bieát vieäc quan troïng trong ñôøi mình saép xaûy ra...

Maáy ngaøy sau, anh em trong tu vieän raát ngaïc nhieân vì thaáy Thaày Martin laàn ñaàu tieân maëc boä aùo doøng môùi. Moät ngöôøi thaéc maéc hoûi Thaày veà thaùi ñoä hieám coù naøy. Thaày traû lôøi nhö nöûa ñuøa nöûa thaät:

- Toâi maëc boä aùo doøng môùi naøy ñeå ngöôøi ta taåm lieäm toâi cho tieän.

Ai ngôø caâu noùi ñoù nhö moât lôøi tieân baùo vieäc ra ñi cuûa Thaày.

Ngaøy hoâm sau, Thaày ngaõ beänh naëng, phaûi naèm lieät giöôøng, khoâng coøn aên uoáng gì ñöôïc. Anh em trong tu vieän qui tuï beân giöôøng tìm phöông thuoác cöùu chöõa, nhöng Thaày bình tónh noùi vôùi anh em:

- Cuoäc ñôøi toâi ñeán ñaây saép chaám döùt, khoâng thuoác men naøo coù theå cöùu soáng ñöôïc nöõa.

Caûm ñoäng khi thaáy anh em trong tu vieän taän tình giuùp ñôõ, Thaày khieâm toán vaø chaân thaønh caùm ôn cha beà treân vaø toaøn theå anh em, ñoàng thôøi, xin tha thöù moïi sai phaïm cuûa mình trong thôøi gian qua. Ai nghe cuõng xuùc ñoäng vaø toû yù buoàn tieác vì saép phaûi vónh bieät moät ngöôøi anh em raát ñaùng meán. Thaày soát saéng doïn mình ñoùn nhaän caùc bí tích sau heát ñeå chieán ñaáu vôùi ma quæ laàn cuoái. Vôùi ôn trôï giuùp cuûa Meï Maria maø Thaày trìu meán troùt ñôøi, cuûa Thaùnh Phuï Ña Minh vaø caùc thaùnh Doøng, Thaày duõng caûm chieán ñaáu vôùi ma quyû. Thaày vaãn bieát: trong giaây phuùt cuoái cuûa cuoäc ñôøi, boïn chuùng ñang doác toaøn löïc laøm cho thaân xaùc Thaày phaûi ñau ñôùn cuøng cöïc vì beänh taät vaø laøm ngaõ loøng troâng caäy, nhöng Thaày cam loøng chòu ñöïng ñeå keát hôïp vôùi nhöõng ñau khoå Chuùa Gieâsu treân Thaùnh giaù.

Giôø haáp hoái ñaõ ñeán, caùc tu só trong nhaø doøng quì chung quanh giöôøng ñoïc kinh giuùp doïn mình cheát laønh... Thaày Martin soát saéng oâm töôïng chòu naïn treân ngöïc, öùa nöôùc maét, nhìn taát caû anh em nhaø laàn sau heát. Thaày xin coäng ñoaøn ñoïc kinh Tin kính vaø khi ñoïc tôùi caâu: " Vì loaøi ngöôøi chuùng toâi vaø ñeå cöùu roãi chuùng toâi. Ngöôøi ñaõ töø trôøi xuoáng theá "  Thaày Martin thôû hôi cuoái cuøng.... eâm aùi.

Thaày taét thôû luùc 9 giôø toái ngaøy 03 thaùng 11 naêm 1639, höôûng thoï 60 tuoåi, khaán doøng 36 naêm.

Tin Thaày Martin qua ñôøi nhanh choùng loan ñi khaép nôi. Moät boùng ñeâm buoàn thaûm bao truøm thaønh phoá Lima. Coù moät caùi gì ñoù ñang thay ñoåi. Ngöôøi ta khoâng coøn thaáy Thaày Martin treân ñöôøng phoá, vai mang gioû baùnh mì, hoa traùi vaø thuoác men nöõa. Ngöôøi ta khoâng coøn nghe nhöõng lôøi khích leä nöõa. Ai laø ngöôøi maø Thaày chaúng giuùp ñôõ, baûo veä vaø an uûi? Ngöôøi Taây ban Nha, ngöôøi da ñen, ngöôøi da ñoû, nhöõng ngöôøi giaø caû vaø caùc treû em, nhöõng thieáu nöõ vaø caùc baø meï, nhöõng ngöôøi giaøu sang cuõng nhö ngheøo heøn, nhöõng linh muïc vaø caùc coâng chöùc... moïi ngöôøi ñeàu toû loøng bieát ôn Thaày moät caùch saâu xa. Khaép nôi, keå caû ngoaøi thuû ñoâ Lima, ngöôøi ta ñeàu thöông tieác Thaày. Thaày khoâng coøn mæm cöôøi vôùi caùc treû em, khoâng coøn phaân phaùt thöùc aên vaø quaàn aùo cho ngöôøi ngheøo, khoâng coøn an uûi nhöõng ngöôøi beänh taät vaø haáp hoái, khoâng coøn thaêm vieáng caùc traïi tuø, beänh vieän vaø caùc vieän moà coâi. Ngöôøi ta chæ coøn ñeán tu vieän Maân Coâi ñeå chieâm ngöôõng thi haøi cuûa vò maø hoï coi nhö ñaáng Thaùnh. Raát nhieàu ngöôøi tìm ñeán kính vieáng thi haøi Thaày ñang quaøn taïi nhaø thôø tu vieän. Hoï ñau khoå vì maát ñi moät vò aân nhaân tuyeät vôøi. Hoï khoâng coøn thaáy Thaày thi thoá loøng xoùt thöông, maø chæ thaáy Thaày naèm im baát ñoäng khieán khoâng ai daùm tin ñoù laø söï thaät. 

CHƯƠNG XVII

NHỮNG VIỆC LẠ

SAU KHI QUA ĐỜI

Suoát cuoäc ñôøi, Thaày Martin ñaõ heát loøng hy sinh cho ngöôøi ñau khoå, loøng baùc aùi cuûa Thaày  thaät bao la. Nhieàu ngöôøi lo raèng khi cheát, Thaày khoâng coøn giuùp ñöôïc gì cho theá giôùi höõu hình ñaày gian lao ñau khoå naøy nöõa.

Nhöng söï thöïc khaùc haún, Thieân Chuùa ñaõ laøm moät vieäc laï tröôùc maét nhieàu ngöôøi ñang chöùng kieán: Sau maáy giôø taét thôû, thi theå Thaày trôû neân cöùng ñô. Tröôùc söï kieän bình thöôøng naøy, cha Ciprianoâ Meñina muoán xin Thaày laøm pheùp laï. cha thaønh kính noùi vôùi Thaày nhö noùi vôùi ngöôøi coøn  soáng:

- Naøy Thaày Martin, sao Thaày ñeå mình cöùng ñô theá naøy. Giôø ñaây, tröôùc maët bao nhieâu ngöôøi ñang ñöùng chung quanh, xin Thaày laøm cho thi haøi trôû laïi meàm maïi, ñeå chuùng toâi nhaän bieát Thaày ñöôïc vinh hieån tröôùc thaùnh nhan Chuùa.

Cha vöøa noùi döùt lôøi, thi theå Thaày Martin trôû neân meàm maïi, töôi toát nhö khi coøn soáng vaø toaû ra muøi höông thôm ngaøo ngaït, loaïi höông laï luøng khoâng theå coù treân ñôøi naøy. Tin pheùp laï ñoàn ra nhanh choùng laøm daân chuùng luõ löôït tuoán ñeán tu vieän. Hoï thi nhau chaïm ñeán thi theå hoaëc laáy nhöõng ñoà vaät Thaày ñaõ duøng luùc sinh thôøi laøm kyû nieäm.

Luùc naøo thi theå Thaày cuõng vaãn töôi thaém vaø toaû muøi höông thôm laøm cho ai naáy ñeàu nöùc loøng suøng baùi. Vì ñoâng ñaûo daân chuùng coøn muoán kính vieáng, tang leã phaûi dôøi laïi theâm ít ngaøy.

Ñeán ngaøy ñaõ ñònh, tang leã ñöôïc cöû haønh raát long troïng vôùi söï hieän dieän cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Crucoâ, Baù töôùc Chichon, Phoù vöông xöù Peâru vaø cuï Gioan Cennafield, ñaïi dieän hoaøng gia cuøng nhieàu Giaùm Muïc, Linh Muïc, Tu só nam nöõ vaø ñoâng ñaûo giaùo daân tham döï. Tang leã bieán thaønh cuoäc cung nghinh troïng theå chöa töøng thaáy taïi thaønh phoá Lima. Ai ngôø moät con ngöôøi khieâm toán, troùt ñôøi chæ muoán phuïc vuï moïi ngöôøi ñeán noãi queân caû baûn thaân, nay ñöôïc ñoâng ñaûo daân chuùng meán yeâu, toân kính vaø coi nhö Ñaáng Thaùnh. Thaät ñuùng nhö lôøi Chuùa daïy: "Ai haï mình xuoáng seõ ñöôïc naâng leân " (Lc14,11).

Töø ngaøy Thaày thaùc ñi, nhieàu pheùp laï toû töôøng lieân tieáp xaûy ra:

Baø Catarina Gonzaleâ baát toaïi suoát 15 naêm, khi ñuïng ñeán quan taøi cuûa Thaày trong choác laùt lieàn ñöôïc laønh maïnh.

Baø Elisabeth Astorga ñang leân côn soát reùt naëng, sau khi chaïm ñeán aùo doøng Thaày ñaõ maëc, côn beänh bieán ñi ngay, khoâng ñeå laïi di caên naøo.

Baø Elisabeth Torreâ bò beänh ñau maøng oùc vöøa hoân aûnh Thaày, vöøa caàu khaán: " Thaày Martin ôi, khi coøn soáng, Thaày ñaõ giuùp ñôõ con, nay treân queâ trôøi xin ñöøng boû rôi con". Caàu khaán xong, baø caûm thaáy nheï nhaøng deã chòu; töø ñaáy cho ñeán cheát, beänh khoâng taùi phaùt nöõa.

Thaáy nhieàu tín höõu tuoán ñeán tu vieän Ñöùc Meï Maân Coâi kính vieáng moä Thaày ngaøy moãi ñoâng, caùc nhaø laõnh ñaïo daân söï vaø toân giaùo ñeà nghò tu vieän di chuyeån thi theå Thaày vaøo nôi thuaän tieän vaø trang nghieâm hôn. Theå theo nguyeän voïng ñoù, nhaø doøng quyeát ñònh xaây caát moät nhaø nguyeän taïi nôi Thaày laøm vieäc, gaàn coång tu vieän ñeå giaùo daân ñeán caàu nguyeän vaø xin ôn.

Leã dôøi thi theå Thaày Martin ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 03 thaùng 03 naêm 1664 nhaân kyû nieäm 25 naêm Thaày taï theá. Khi môû taám thieân, ngöôøi ta thaáy thi haøi Thaày vaãn coøn nguyeân veïn vaø lan toûa moät muøi höông laï. Moïi ngöôøi  toû loä nieàm vui söôùng treân neùt maët. Vôùi loøng cung kính, ngöôøi ta di chuyeån thi haøi Thaày ñeán nhaø nguyeän môùi vaø caàu mong moät ngaøy raát gaàn, Thaày ñöôïc tuyeân döông trong haøng nguõ caùc Thaùnh ñeå toaøn theå nhaân loaïi toân kính.

CHƯƠNG XVIII

TÔN PHONG CHÂN PHƯỚC

Ñeå ñaùp öùng nguyeän voïng thieát tha cuûa moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ai ñöôïc haân haïnh bieát ñeán thanh danh, söï nghieäp cuûa Thaày Martin, nhieàu vò cao caáp trong xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi ñaõ thænh nguyeän xin Toøa Thaùnh toân phong Chaân Phöôùc cho Ngaøi. Trong soá ñoù coù: Ñöùc Toång Giaùm muïc Lima vaø cha beà treân Toång quyeàn Doøng Ña Minh  cuøng ñeä ñôn thænh caàu Toøa Thaùnh laäp thuû tuïc cöùu xeùt söï nghieäp, coâng ñöùc Thaày Martin ñeå chính thöùc suy toân Ngaøi leân baäc Chaân Phöôùc.

Vua Philipheâ IV nöôùc Taây ban Nha cuõng ñeä ñôn thænh nguyeän leân Ñöùc Giaùo hoaøng Alexandroâ VII, vaø trao nhieäm vuï cho vò Ñaëc söù cuûa mình taïi Roâma vaän ñoäng vieäc naøy.

Sau khi nhaän ñöôïc nhieàu ñôn thænh caàu, Toøa Thaùnh môû cuoäc ñieàu tra theo Giaùo luaät. Qua  nhieàu naêm, ngöôøi ta ñaõ thu thaäp caû moät kho taøi lieäu veà ñôøi soáng ñöùc haïnh vaø nhöõng vieäc baùc aùi cuûa Thaày Martin. Nhieàu söï kieän laï luøng maø ngöôøi ta tin raèng ñoù laø nhôø Thaày Martin can thieäp.

Moät söï vieäc ñaùng tieác laøm chaäm vieäc tieán haønh: chieác taøu chôû coâng vaên Toøa Thaùnh chaúng may bò ñaém taïi bieån Ñòa Trung Haûi. Ngöôøi ta phaûi maát nhieàu thôøi gian môùi truïc vôùt leân ñöôïc. Tuy nhieân khi kieåm soaùt hoï thaáy caùc hoà sô lieân quan ñeán vuï aùn Thaày Martin vaãn coøn nguyeân veïn trong khi caùc taøi lieäu khaùc ñaõ muïc naùt gaàn heát.

Cha Francis Blao ñöôïc cöû laøm Chöôûng lyù phuï traùch ñieàu tra vuï aùn. Trong khi tìm nhaân chöùng ñeå laäp hoà sô, cha quan taâm ñeán Gioan Vasquez, laø ngöôøi ñöôïc haân haïnh phuï vieäc 4 naêm beân caïnh Thaày Martin, nay vaãn coøn soáng taïi Taây ban Nha.

Khi coøn soáng, Thaày Martin coù noùi vôùi Gioan moät lôøi tieân baùo khi oâng töø giaõ trôû veà queâ höông:

-"Naøy anh Gioan, Thaày troø mình seõ khoâng coøn gaëp maët nhau ôû traàn theá naày nöõa. Neáu coù gaëp, coù leõ anh cuõng khoâng muoán nhìn nhaän toâi!".

Ñeå coù theâm chöùng cöù trong baûn aùn, cha chöôûng lyù thaáy caàn phaûi gaëp maët  oâng Gioan naøy. Sau nhieàu laàn môøi goïi, oâng Gioan môùi ñeán trình dieän vôùi tö caùch nhaân chöùng. Nhöng trong cuoäc thaåm vaán, oâng coù veû deø daët trong lôøi khai vì bieát Thaày Martin voán khieâm toán khoâng muoán toû loä.

Ngay ñeâm ñoù, khi söûa soaïn ñoïc kinh toái taïi nhaø, Gioan nghe coù tieáng goïi beân ngoaøi, troâng qua caùnh cöûa, oâng thaáy daùng hai vò tu haønh ñeán nhaø mình. OÂng môû cöûa ñoùn tieáp, moät trong hai Thaày leân tieáng:

- Naøy oâng Gioan! OÂng coù nhaän ra toâi khoâng? Vì sao laïi coù thaùi ñoä deø daët theá? Cöù chaân thaønh khai baùo nhöõng ñieàu oâng bieát veà toâi.

Noùi roài, caû hai vò bieán maát. Baáy giôø oâng Gioan môùi nhôù lôøi Thaày Martin noùi trong laàn töø giaõ nhau, oâng hieåu vai troø quan troïng cuûa mình trong vieäc ñieàu tra xin phong Chaân Phöôùc cho thaày Martin. Vì vaäy oâng vui veû, daïn dó laøm troøn boån phaän nhaân chöùng tröôùc ban ñieàu tra.

Caên cöù vaøo caùc taøi lieäu chính xaùc, cha Bernadoâ Medina ñaõ hoaøn taát baûn töôøng trình söï nghieäp vaø nhaân ñöùc cao caû maø Thaày Martin ñaõ thöïc hieän luùc sinh thôøi.

Ngaøy 29 thaùng 04 naêm 1763, Ñöùc Giaùo Hoaøng Clementeâ XIII (1759-1769) coâng boá Ñaïo Duï xaùc nhaän söï thaùnh thieän anh huøng cuûa Thaày Martin, ñoàng thôøi taëng Ngaøi töôùc hieäu: Ñaáng Ñaùng Kính.

Ñeán ngaøy 08 thaùng 08 naêm 1837 Ñöùc Giaùo Hoaøng Greâgorioâ XVI kyù Saéc phong Chaân Phöôùc cho Thaày Martin, vaø ngaøy 10 thaùng 09 naêm 1837 taïi Ñeàn thôø Vatican tröôùc maët ñoâng ñaûo ngöôøi töù phöông tuoán ñeán tham döï, Ngaøi long troïng coâng boá Ñaáng Ñaùng Kính Martin ñöôïc suy toân leân Chaân Phöôùc.

Trong dòp naøy, Chaân Phöôùc Martin ñaõ laøm pheùp laï taïi nhieàu nöôùc nhö: Meâhicoâ, Peâru, Phi luaät Taân, Taây ban Nha, Phi Chaâu, Hoa Kyø, Canada.... Khaép nôi duø laø ngöôøi Coâng Giaùo, Tin Laønh, Do Thaùi vaø caû löông daân, ñeàu thaønh khaån xin Thaùnh Martin trôï giuùp.

CHƯƠNG XIX

TÔN PHONG HIỂN THÁNH

Sau khi nhaän ñöôïc nhieàu aân hueä cuûa Chaân Phöôùc Martin, giaùo daân khaép nôi ñeàu öôùc mong danh Ngaøi ñöôïc vinh hieån hôn nöõa.

Keå töø naêm 1837 cho ñeán naêm 1962, ngöôøi ta coá gaéng vaän ñoäng xin toân phong Hieån Thaùnh cho Chaân Phöôùc Martin; nhaát laø daâng lôøi caàu xin Thieân Chuùa laøm nhöõng pheùp laï hieån nhieân chöùng thöïc söï thaùnh thieän cuûa Thaùnh Martin theo Giaùo luaät ñoøi hoûi.

Thieân Chuùa ñaõ nhaän lôøi caàu xin chính ñaùng ñoù. Nhieàu pheùp laï ñöôïc thöïc hieän nhôø lôøi chuyeån caàu cuûa Chaân Phöôùc Martin. Khi ñaày ñuû döõ kieän ñuùng theo Giaùo luaät, ngaøy 12-04-1962 trong phieân hoïp taïi Cô Maät Vieän, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII aán ñònh Chuùa Nhaät 06-05-1962 taïi Vöông cung Thaùnh ñöôøng Vatican, seõ cöû haønh leã nghi toân phong Chaân Phöôùc Martin Porres leân baäc Hieån Thaùnh.

Ñuùng ngaøy, khoaûng 70 ngaøn ngöôøi haønh höông thuoäc nhieàu quoác tòch, nhaát laø giaùo daân ba nöôùc Peâru, Panama vaø Taây ban Nha, ñaëc bieät coøn coù söï hieän dieän cuûa 39 Ñöùc Hoàng Y, nhieàu Thöôïng  Phuï, Toång Giaùm Muïc, Giaùm Muïc, Linh muïc, Tu só, ngoaïi giao ñoaøn tieán veà Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Vatican ñeå toû loøng toân suøng, meán yeâu Vò Thaùnh tieân khôûi cuûa ngöôøi da den.

Ñeán giôø haønh leã, Ñöùc Giaùo Hoaøng tieán vaøo Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ giöõa tieáng hoan hoâ vaø tieáng keøn chaøo möøng " Naøy con laø ñaù"  [Tu es Petrus]. Sau khi Ñöùc Giaùo Hoaøng an ngöï treân ngai, Ñöùc Hoàng Y Arcadioâ Larraona, Toång tröôûng Boä nghi leã, tieán leân thænh caàu Ngaøi duøng quyeàn toái cao tuyeân döông coâng traïng vaø ghi tính danh Chaân Phöôùc Martin Porres, Trôï só doøng Ña Minh vaøo danh saùch caùc Ñaáng Hieån Thaùnh.

Tröôùc khi coâng boá vieäc quan troïng naøy, Ñöùc Giaùo Hoaøng môøi goïi coäng ñoaøn hôïp yù vôùi Ngaøi haùt kinh "Caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn" [Veni Creator], ñoaïn Ngaøi trònh troïng tuyeân boá:

"Ñeå vinh danh Thieân Chuùa Ba Ngoâi, ñeå cao rao ñöùc tin Coâng giaùo, vaø ñeå phoå caäp khaép nôi, Ta duøng quyeàn toái cao cuûa Chuùa Gieâsu, Chuùa chuùng ta, quyeàn hai Thaùnh Toâng ñoà Pheâroâ, Phaoloâ vaø quyeàn rieâng, Ta quyeát ñònh vaø tuyeân boá Chaân Phöôùc Martin Porres laø Hieån Thaùnh. Ta haân haïnh ghi tính danh Ngaøi vaøo Soå Boä caùc Thaùnh vaø ra leänh phaûi laøm leã kính vaøo ngaøy Ngaøi qua ñôøi, töùc ngaøy 03 thaùng 11 haèng naêm. Nhaân danh Chuùa cha vaø Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Amen".

Sau caùc leã nghi phong Thaùnh theo truyeàn thoáng, Ñöùc Giaùo Hoaøng daâng Thaùnh leã Ñaïi trieàu taïi baøn thôø rieâng treân moà Thaùnh Pheâroâ Toâng ñoà. Trong baøi giaûng Ngaøi tuyeân döông coâng ñöùc, söï nghieäp cuûa vò Taân Hieån Thaùnh nhö sau:

"Luùc naøy, Ta cuõng nhö nhöõng ai tin thôø Chuùa Kitoâ ñeàu ñaëc bieät quan taâm höôùng veà bieán coá troïng ñaïi laø Coâng ñoàng Vatican II saép tôùi. Taát caû nguyeän voïng canh taân Nhieäm theå Chuùa Kitoâ baèng sinh löïc doài daøo ñeàu ñöôïc ñaët vaøo ñoù. Giôø ñaây, bao nhieâu sinh hoaït trong Giaùo Hoäi ñeàu taäp trung vaøo bieán coá ñaïi söï naøy. Vì vaäy, nhöõng nghi leã ñaëc bieät long troïng cöû haønh taïi Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Vatican hoâm nay cuõng höôùng veà muïc tieâu noùi treân. Thöïc ra, khi ghi tính danh moät nhaân vaät loãi laïc ñaày coâng ñöùc vaøo Soå caùc Thaùnh, Ta coù yù cho moïi ngöôøi bieát ñaây laø nguoàn sinh löïc môùi meû ñeå taát caû con caùi Giaùo Hoäi ñöôïc canh taân trong cuoäc soáng traàn theá.

Qua nhöõng maãu göông trong ñôøi soáng, Thaùnh Martin chöùng toû cho chuùng ta thaáy coù theå ñaït tôùi söï cöùu roãi vaø thaùnh thieän baèng con ñöôøng maø Chuùa Kitoâ ñaõ ñeà ra cho ta, nghiaõ laø tröôùc tieân chuùng ta phaûi " yeâu Thieân Chuùa heát loøng, heát linh hoàn, heát trí khoân, roài yeâu tha nhaân nhö chính mình". (Mt:22,36-38).

Töø nieân thieáu, Martin ñaõ chaân thaønh kính meán Thieân Chuùa nhö Cha nhaân haäu vaø haèng laøm Ngaøi haøi loøng.

Sau khi gia nhaäp Doøng Ña Minh, Thaày caøng theâm loøng soát saéng kính meán, ñeán noãi trong khi caàu nguyeän, nhieàu luùc taâm trí Ngaøi sieâu thoaùt  chæ coøn ñeå yù ñeán söï treân trôøi. Thaùnh nhaân thaâm tín: "Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñaõ chòu ñau khoå vì ta vaø Ngöôøi ñaõ mang laáy toäi cuûa ta trong chính thaân xaùc Ngöôøi treân Thaäp Giaù "(IPr. 21-24). Vì theá Thaùnh nhaân ñaõ yeâu thích Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñinh, ñaëc bieät vaø khi chieâm nieäm nhöõng ñau khoå cuûa Ngöôøi, Ngaøi ñaõ khoùc nöùc nôû khoâng theå kieàm cheá ñöôïc. Thaùnh nhaân cuõng ñaëc bieät yeâu kính Chuùa Gieâsu Thaùnh Theå, Ngaøi thöôøng quì goái chaàu laâu giôø vaø kín muùc söùc soáng nhôø Thaùnh Theå nuoâi döôõng. Ngaøi cuõng coù loøng kính meán Meï Maria caùch rieâng vaø coi nhö ngöôøi Meï raát yeâu daáu. Sau cuøng, Thaùnh nhaân ñaõ tuaân theo lôøi Thaày Chí Thaùnh maø ñoái xöû vôùi anh em baèng taát caû ñöùc aùi, ñöùc aùi phaùt xuaát  töø Ñöùc Tin maïnh meõ vaø traùi tim quaûng ñaïi. Ngaøi yeâu meán ngöôøi khaùc vì coi hoï nhö laø anh em moät nhaø, con caùi moät cha. Ngaøi coøn thöông yeâu hoï hôn baûn thaân vì khieâm toán nghó raèng hoï coâng chính vaø hoaøn haûo hôn mình.

Ngaøi thöôøng chöõa loãi cho keû khaùc, vaø saün saøng tha thöù cho keû xuùc phaïm, vì nghó mình coøn ñaùng chiuï nhöõng hình phaït naëng neà hôn theá. Ngaøi laøm heát söùc ñeå daãn daét keû laïc ñaøng trôû laïi ñöôøng ngay; taän taâm giuùp ñôõ saên soùc beänh nhaân; phaân phaùt cuûa aên, aùo maëc, thuoác men cho nhöõng keû tuùng thieáu. Ngaøi taän duïng uy tín cuûa mình ñeå beânh ñôõ daân baûn xöù vaø nhöõng ngöôøi lao ñoäng cöïc nhoïc, vì vaäy  daân  chuùng  ñoàng  loøng  goïi  Ngaøi   laø " Martin baùc aùi".

Neân bieát raèng: ñoái vôùi thôøi ñoù, Ngaøi môû ra con ñöôøng môùi meû vaø laø töôùng tieân phong veà coâng cuoäc baùc aùi xaõ hoäi maø baây giôø  chuùng ta vaãn ñang thöïc hieän. Bôûi ñoù, Ñöùc tieân Giaùo Hoaøng Pioâ XII ñaõ suy toân Thaùnh Martin Porres laøm Boån maïng caùc toå chöùc xaõ hoäi trong caû nöôùc Peâru (Vaên thö ngaøy 10-06-1945).

Thaùnh nhaân ñaõ cöông quyeát theo chaân Chuùa treân con ñöôøng thaùnh thieän vaø ñeåä tieán tôùi ñænh troïn laønh, Ngaøi ñaõ ñaùp laïi tieáng Chuùa môøi goïi daâng mình trong doøng Ña Minh. Sau khi ñaõ khaán Doøng, Thaùnh nhaân thöïc hieän ba nhaân ñöùc thanh baàn, khieát tònh vaø tuaân phuïc tôùi möùc ñoä cao nhaát, khieán caùc beà treân cuõng nhö anh em trong tu vieän ñeàu coi Ngaøi nhö göông maãu cuûa söï troïn laønh thaùnh thieän.

Ñöùc tính hieàn haäu vaø lòch thieäp cuûa Thaày Martin ñaõ thu phuïc ñöôïc nhaân taâm khoâng phaân bieät maàu da, chuûng toäc, bôûi vaäy Ta thieát töôûng coù theå so saùnh Ngaøi vôùi Thaùnh nöõ Catarina Siena, moät ngoâi sao saùng cuûa gia ñình Ña Minh vaø ñöôïc suy toân töø 5 theá kyû nay. Thaùnh nöõ ñöôïc löøng danh khaép nôi vì ñaïo lyù doài daøo saùng choùi vaø chí khí anh huøng, coøn Thaùnh Martin laïi ñöôïc noåi tieáng vì troùt ñôøi ñaõ soáng baùc aùi nhieät thaønh ñuùng vôùi tinh thaàn Coâng Giaùo.

Hôõi Chö Huynh ñaùng kính vaø caùc con yeâu daáu! Ta ñaõ nhaéc ñeán ngay ñaàu baøi giaûng raèng vì naêm nay seõ coù Coâng ñoàng Vatican II, neân Ta thieát töôûng vieäc ghi tính danh Martin vaøo Soå caùc Thaùnh laø ñieàu hôïp thôøi. Bôûi vì con ñöôøng thaùnh thieän Ngaøi theo ñuoåi cuõng nhö nhaân ñöùc saùng choùi coù theå coi nhö thaønh quaû toát ñeïp maø Coâng Ñoàng muoán nhaém tôùi cho Giaùo hoäi cuõng nhö cho toaøn theå nhaân loaïi.

Ñôøi soáng thaùnh thieän vaø göông maãu cuûa Thaùnh Martin ñaõ taùc ñoäng laøm nhieàu ngöôøi trôû laïi chính giaùo, vaø ngaøy nay sau ba theá kyû, Ngaøi coøn nhaéc nhôû töøng ngöôøi chuùng ta luoân phaûi höôùng veà söï thaät vónh cöûu mai sau.

Tuy nhieân khoâng phaûi ai cuõng bieát ñeán giaù trò vaø khoâng phaûi ai cuõng bieát quyù troïng nhöõng baùu vaät aáy, vì hieän coøn coù nhieàu ngöôøi chæ bieát soáng trong sa ñoaï toäi loãi, khoâng thieát tha maø coøn khinh cheâ. Chôù gì göông saùng cuûa Thaùnh Martin daïy cho hoï bieát haïnh phuùc thaät ôû taïi tuaân theo luaät Chuùa Kitoâ vaø doõi theo veát chaân Ngöôøi ñaõ ñi.

Hôõi Chö Huynh ñaùng kính vaø caùc con yeâu daáu! Caùc con ñaõ nghe Ta phaùc hoïa ñaïi cöông chaân dung cuûa Thaùnh Martin, caùc con haõy chieâm ngöôõng chaân dung aáy ñoàng thôøi coá gaéng baét chöôùc caùc nhaân ñöùc Ngaøi trong ñôøi soáng mình. Nhaát laø Ta keâu goïi nhöõng thanh nieân traøn ñaày sinh löïc maø luùc naøy ñang bò nhieàu möu chöôùc loâi cuoán. Ta ñaëc bieät khuyeán khích daân toäc Peâru yeâu quí haõy thi ñua duy trì thaønh tích veû vang cuûa ñaïo Coâng giaùo treân ñaát nöôùc cuûa anh em, vaø nhôø lôøi can thieäp ñaéc löïc cuûa Thaùnh Martin Porres, daân toäc Peâru seõ coøn saûn sinh ñöôïc nhieàu vò thaùnh laøm nôû maët thôm danh cho xöù sôû. Amen".

Ñeå toû loøng toân kính ñoái vôùi vò Taân Hieån Thaùnh, moät soá raát ñoâng Linh muïc vaø hôn 300 Thaày trôï só Doøng Ña Minh ôû caùc nôi ñaõ tuoân veà Roma tham döï buoåi leã hieám coù naøy. Caùc Ngaøi heát söùc haõnh dieän vì coù ngöôøi anh trong Doøng ñöôïc Ñaáng ñaïi dieän Chuùa ôû traàn gian long troïng tuyeân döông coâng ñöùc tröôùc maët muoân vaøn ngöôøi hieän dieän. Thaät laø moät bieán coá ñaëc bieät ñaùng ghi nhôù.

Sau leã phong Thaùnh taïi Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Vatican, Doøng Ña Minh ñaõ toå chöùc 4 ngaøy taï ôn kính vò Taân Hieån Thaùnh taïi Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Minerva. Moãi ngaøy ñeàu coù Thaùnh leã Ñaïi traøo do caùc Ñöùc Hoàng Y chuû söï: ÑHY. Michael Browne OP, nguyeân beà treân Toång Quyeàn Doøng Ña Minh; ÑHY. Gioan Landazuci, Giaùo chuû Peâru; ÑHY. Rufinoâ Santos, Giaùo chuû Phi luaät Taân; vaø ÑHY. Laureanoâ Rugambwa, ngöôøi Phi Chaâu cuøng moäåt maàu da nhö vò Taân Hieån Thaùnh.

Trong dòp naøy, cha Beà treân Toång quyeàn môû moät cuoäc tieáp taân daønh rieâng cho caùc Thaày trôï só hieän dieän taïi Roma ñeå möøng caùc Thaày vì coù ngöôøi anh ñöôïc suy toân Hieån Thaùnh. Ngaøi khuyeán khích caùc Thaày caàu xin Thaùnh Martin soi saùng cho nhieàu thanh nieân daâng mình cho Chuùa trong baäc trôï só ñeå soáng theo göông Thaùnh nhaân.